NieuweOogst: Boer moet zich voorbereiden op zwartste Brexit-scenario

Of er nu wel of geen nette deal met de Britten komt, de Brexit gaat de Nederlandse agrosector geld kosten. Boeren en bedrijven kunnen zich maar beter voorbereiden op het zwartste scenario.

Groot-Brittannië is voor de agrosector een zeer belangrijke handelspartner. Er gaat jaarlijks onder meer voor 850 miljoen euro aan bloemen en planten en voor 2 miljard euro aan groenten en fruit het kanaal over.

De Brexit gaat enorme gevolgen hebben voor agrarische ondernemers die actief zijn in deze omvangrijke handel: druk op de prijzen, toenemende concurrentie, extra kosten en een toename van de administratieve rompslomp.

Om ondernemers hiervan bewust te maken organiseerden het ministerie van LNV, LTO-Nederland, VNO-NCW en MKB-Nederland donderdag een bijeenkomst bij bloemenveiling Flora Holland in Naaldwijk.

Zelf zou ik beter voorbereid zijn op een Brexit

Exportgrootmacht
'Met dit soort bijeenkomsten willen we iedereen bewust maken van de verschillende scenario's en het belang van een goede voorbereiding. Want dat is cruciaal: voorbereiding. Er zijn geen redenen om niet nu al aan de slag te gaan. Zo kunnen we als agrarische exportgrootmacht onze sterke positie op de Britse markt behouden', aldus minister Carola Schouten (LNV).

De overheid neemt extra mensen in dienst bij de douane, de NVWA en overige keuringsdiensten om de wachttijden voor grensformaliteiten kort te houden. Dit is van onder meer van belang voor de handel in verse producten met Groot-Brittannië.

Eén van de belangrijkste boodschappen aan de ondernemers in de zaal was dat Brexit hoe dan ook betekent dat douaneprocedures terugkeren. Als de onderhandelingen tussen de EU en de Britten spaak lopen is dat zelfs al het geval per 29 maart 2019, maar anders per 31 december 2020.

Hinderen
Deze procedures en keuringen kunnen de handel in verse producten voor de Britse supermarkten flink hinderen en zorgen voor extra kosten. Een fabrikant van ei-producten vertelde dat de doorlooptijd van de grenscontroles hem nu 5 dagen houdbaarheid kosten. 'Wij produceren met 10 dagen tht, maar onze Britse klanten willen ze met minimaal 7 dagen houdbaarheid ontvangen. Dat lukt straks dus niet.'

Indien er een nette deal met de Britten komt dan volgt er na de officiële scheiding op 29 maart een overgangsperiode van 21 maanden. Dat biedt tijd om nieuwe handelsafspraken te maken, zegt NCO-NCW-voorman Hans de Boer.

Concurrentie
In het geval van het zwartste scenario - geen deal en een harde Brexit - dan treden op 29 maart direct de regels in van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). De Britse regering kan besluiten de daarbij behorende importheffingen niet in te voeren, maar dat moet dan ook gelden voor de concurrentie uit Nieuw-Zeeland, Brazilië en Australië die daar graag zaken willen doen.

'Het Verenigd Koninkrijk speelt een gevaarlijk spel. Een harde Brexit kan ons meer dan 4 procent economische groei schelen tot 2030. Zelfs in gunstiger scenari's zijn er aanzienlijke kosten door extra procedures en handelingen. Ondertussen weten we dat 35.000 bedrijven nu zaken doen met het VK, maar geen enkele ervaring hebben buiten de EU. Die groep bedrijven komt nog maar mondjesmaat in beweging. Die moeten we in de actie stand krijgen. Op Brexit-day ben je namelijk te laat en sta je achteraan de rij bij de douan', waarschuwt De Boer.

Rabobank-analist Harry Smit becijfert de kostenstijging door grenscontroles en administratieve rompslomp op 5 tot 8 procent van de productwaarde. Dit komt bovenop de prijsdruk door het zwakke pond.

Doorvoer verschuift
Gevaarlijker voor Nederland is de toenemende concurrentie bij een harde Brexit'Verse producten als groente en fruit zullen uit de EU blijven komen. Maar voor vlees, zuivel en suiker zal de concurrentie van andere niet-EU-landen toenemen. Ook de doorvoer die nu via Nederland gaat kan gaan verschuiv', zegt Smit.

Nieuw-Zeeland, een grote producent van zuivel en vlees, staat al klaar om een deel van de handel die nu nog met EU wordt gedaan over te nemen. Het land heeft een handelsattaché gestationeerd in Londen, merkte directeur Keuren Jan Meijer van de NVWA daarover op.

Lagere standaarden
Indien Groot-Brittannië zelf handelsverdragen gaat afsluiten met landen buiten de EU dan voorziet LTO-voorzitter Marc Calon een groeiende druk op de prijzen en voedselkwaliteit'De Britten zullen hun focus leggen op de goedkoopste aanbieders. We hebben in Europa nu hoge standaarden en dan krijgen we te maken met een partner die voor lagere standaarden gaat. Met onze open grenzen is dat een groot gevaar voor de exportpositie van Nederlan'

LTO Nederland is in gesprek met de Britse boerenorganisatie NFU en met de Europese Commissie om de gevolgen van de Brexit in kaart te brengen. 
'Onze inzet in Brussel is dat de handel met het VK zo veel mogelijk ongehinderd door kan gaan. Maar we moeten serieus rekening houden met een'hard' Brexit. Daarom raden wij onze boeren en tuinders aan om in gesprek te gaan met hun afnemers. Zijn die er al mee bezig? En vooral; wat spreken we af als het misgaat'

Nieuwe voorwaarden
Zo lang er geen deal is met de Britten wordt er ook niet met de EU onderhandeld over de voorwaarden van een nieuwe handelsovereenkomst. Dit maakt het voor ondernemers lastig om zich voor te breiden op de exportformaliteiten die gaan komen.

Sommige bedrijven kiezen ervoor om alvast'droog te zwemme' met een land als Canada. Daarmee testen ze hun administratie en protocollen in de handel met een derde land, wat Groot-Brittannië straks is als het uit de interne Europese markt stapt. De gedachte hierachter is dat de handelsdeal met het VK straks gaat lijken op die we nu Canada hebben.

Productdata
Digitale productdata gaat in de nieuwe relatie met het VK een grote rol spelen. De Britten zullen straks zelf protocollen en certificaten gaan opstellen. Exporteurs van bloemen, planten en voedsel zullen bijvoorbeeld moeten aantonen waar het uitgangsmateriaal vandaan komt of waar de melk in de kaas vandaan komt.'Datacorrectheid over de herkomst van producte wordt heel belangrij', zegt Meijer van de NVWA.

Onder ondernemers die exporteren naar Groot-Brittannië zijn er zorgen over de voorbereidingen die er in Groot-Brittannië zelf worden getroffen. In Naaldwijk wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan een gekoelde overslag waar de exportkeuringen straks plaats kunnen vinden. Aan de Britse kant is er nog weinig beweging op dit gebied. Welke leidt de NVWA Britse colleg's hier rond om ze de knelpunten te laten zien.

Aan de overkant
Minister Carola Schouten (LNV) liet doorschemeren dat ze niet onder de indruk is van de stappen die aan de overkant van het kanaal worden gezet'Ik zal me diplomatiek uitdrukken; zelf zou ik beter voorbereid zijn op een Brexi'

De bewindsvrouw drukt ondernemers op het hart zich goed voor te bereiden op alle Brexit-scenar's'Ook als je zelf maar een klein bedrijf hebt en niet rechtsreeks levert aan Groot-Brittannië. Wellicht doet een van je relaties dat we'

Voor ondernemers met vragen over de Brexit hebben de rijksoverheid, VNO-NCW en MKB Nederland speciale websites geopend.