NRC: Hoe voorkom je ‘bloedbad’?

In 2018 mogen de snavels van kippen niet meer worden afgesneden. De sector moet nu op zoek naar alternatieven. Want kippen pikken elkaar soms letterlijk dood. Foto

Door onze redacteur Joël Broekaert Amsterdam.

1 Wat gaat er gebeuren?

Vanaf 2018 is het in Nederland verboden om de snavels van kippen en kalkoenen in pluimveehouderijen af te knippen. Dat schreef staatssecretaris Sharon Dijksma (Economische Zaken, PvdA) gisteren in een brief aan de Tweede Kamer. Dat afknippen gebeurt op dit moment bij zo’n 54 miljoen kippen en hanen en 2 miljoen kalkoenen per jaar. En per 2015 al wordt het verwijderen van de sporen (een scherpe, kleine klauw aan de achterkant van de poot), een deel van de achterste teen en de kammen bij een deel van de hanen verboden. Dit wetsvoorstel vervangt een eerder verbod op ingrepen in de pluimveehouderij dat pas in 2021 zou ingaan.

2 Waarom worden die snaveltjes afgeknipt?

Kippen willen elkaar nog weleens te lijf gaan als ze met veel op elkaar zitten. Dat is natuurlijk gedrag, het komt ook voor in de biologische sector en zelfs bij hobbykippen in de tuin. Gemiddeld gebeurt het eens in de vijf jaar in een kippenstal dat er een massale ‘p i k k e r ij ’ losbarst. Het aantal kippen in zo’n stal kan oplopen tot 40.000. Als de kippen scherpe puntjes aan hun snavels hebben, kan zo’n pikkerij ontaarden in een heus bloedbad. Zodra kippen bloed zien of ruiken, gaan ze helemaal los en pikken ze elkaar dood. Het ‘behandelen van de s n av e l ’, zoals dat heet, is een soort verzekeringspremie, zegt pluimveeeconoom Peter van Horne van Wageningen UR. Het kan jaren goed gaan, maar als de pikkerij eenmaal inslaat, kan de schade zomaar oplopen tot een euro per kip. Gemiddeld kun je zeggen dat het afknippen van de snaveltjes een boer 20 cent per kip oplevert.

3 Hoe erg is een afgeknipt snaveltje?

Het afknippen van de snavel is een praktijk die wereldwijd wordt toegepast in de pluimveehouderij. Volgens Europese regelgeving moet het snaveltje binnen tien dagen worden afgesneden. In Nederland gebeurt dat al op de eerste levensdag. Met speciale infraroodapparatuur wordt ongeveer eenvijfde van het kuikensnaveltje afgesneden. Het belemmert de kuikens en kippen daarna niet bij het eten of drinken, maar het afknippen doet wel pijn, zegt de Dierenbescherming. Juist in het puntje van de snavel zouden veel zenuwuiteinden zitten. Daarbij is het, net als het afknippen van varkensstaartjes, een voorbeeld van dieren aanpassen aan de omgeving in plaats van andersom. En dat is sowieso een kwalijke zaak, vindt de Dierenbescherming .

4 Waarom kan dat verbod pas in 2018 ingaan?

De sector moet de tijd krijgen om alternatieven te ontwikkelen voor het snavelknippen en ervaring opdoen met het houden van ‘onbehandelde’ dieren. Dat vindt ook de Dierenbescherming. Voor de hand liggende alternatieven zijn meer ruimte en meer afleiding. Het pikken is natuurlijk scharrelgedrag, maar als er genoeg andere dingen zijn om te pikken – denk aan een strobaal en dergelijke – zullen de kippen elkaar minder snel te lijf gaan. Ook kan de gepikte kip makkelijker wegkomen als ze meer ruimte heeft. Maar het blijft altijd een risico. De sector moet daarom ook de tijd krijgen om te experimenteren met het fokken van minder agressieve kippenrassen.