Kiev – De Oekraïense crisis leidt tot hogere prijzen voor graan en energie, terwijl beurskoersen wereldwijd fors daalden. De grootste vermogensbeheerder wereldwijd, Pimco, vreest dat escalatie van het tussen Rusland en het Westen over de toekomst van het Oost-Europese land een klap betekent voor de wereldeconomie. Voor de Nederlandse agribusiness staan honderden miljoenen euro's op het spel.
Op de termijnmarkt in Parijs piekte de tarweprijs (maartcontract) maandag boven de 210 euro per ton. Dat is 9 euro hoger dan de slotkoers van vrijdag. De maisnotering (junicontract) bereikte maandag even de stand van 187 euro. Dat is 10 euro duurder dan vrijdag. Het conflict leidde op de termijnmarkt in Chicago tot de scherpste prijsstijging in zeventien maanden voor tarwe, terwijl mais na een diepe prijsval in de laatste maanden terugkeerde op het niveau van september 2013. Oekraïne is een belangrijke exporteur van beide producten, terwijl Rusland jaarlijks 16,5 miljoen ton tarwe uitvoert, op een wereldwijd exportvolume van 159 miljoen ton. De havens van Oekraïne zijn nog operationeel.
Rusland heeft soldaten naar de Krim gestuurd. De Krim is een autonoom onderdeel van Oekraïne, maar ook thuishaven van de Russische Zwarte Zee-vloot en vooral Russischtalig. Twee provincies in het oosten van Oekraïne hebben bekendgemaakt de nieuwe regering in Kiev niet te erkennen, terwijl een pas aangestelde admiraal van Oekraïne is overgelopen naar de Krim. Het Westen dreigt met een economische boycot als Rusland zich niet terugtrekt.
De agribusiness in Nederland is wat Rusland betreft kwetsbaar. Volgens cijfers van statistiekbureau CBS was Rusland goed voor bijna 1 miljard euro export van voeding en levende dieren in 2013. Rusland is bovendien één van de belangrijkste nieuwe afzetmarkten voor de sierteelt. In 2013 werd voor 233 miljoen aan kaas en wrongel naar Rusland uitgevoerd en voor 183 miljoen aan groente en fruit. Vlees was goed voor 115 miljoen euro omzet, terwijl vanuit Nederland voor 125 miljoen aan bereide voedingsmiddelen verkocht.
Nederlandse veevoerconcerns behoren tot de grootsten van Europa, en zijn voor een deel van hun grondstoffen afhankelijk van Oost-Europa. Ruim de helft van alle mais die de EU importeert, komt uit Oekraïne. Geïmporteerde tarwe komt voor 5 tot 50 procent uit Oekraïne, afhankelijk van de beschikbaarheid.
De prijs voor een vat Noordzeeolie (159 liter) steeg sinds de aanvang van de crisis van 106 naar bijna 110 dollar. Een volledige boycot van Rusland betekent waarschijnlijk een scherpe toename van de aardgasprijs, die voor de intensieve veehouderij en glastuinbouw een substantieel deel van de kostprijs bepaalt. De EU is voor 25 procent van de aardgasbehoefte afhankelijk van Russische leveringen. Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans stelt dat het dichtdraaien van de Russische gaskraan nu minder pijn doet dan enkele jaren geleden het geval zou zijn geweest. De EU heeft nu meer buffervermogen, aldus Timmermans.
Waar de handelsbelangen van het Westen in Oekraïne relatief beperkt zijn, raakt een boycot van Rusland de wereldeconomie in het hart, aldus Pimco, dat het resultaat vergelijkt met de eerste oliecrisis in 1973 en de Iraanse revolutie in 1979. Rusland verhoogde al de rente om een koersval van de roebel te voorkomen maar de Russische staat en bedrijven leenden al geld op de internationale kapitaalsmarkten, een verworvenheid die nu op het spel staat. Hierdoor zouden bedrijven ook minder makkelijk internationale betalingen kunnen nakomen.
.png){kind=logo}
