Planbureau voor de leefomgeving: Nederlandse voedselproducten populair

Ongeveer vier op de tien Nederlanders zegt bewust voedsel te kopen dat in Nederland is geproduceerd. Dit is een van de conclusies uit het PBL onderzoek ‘Nederlanders en duurzaam voedsel’, een in 2013 gehouden enquête onder meer dan 1100 Nederlanders over hun voedselgedrag en de achterliggende motieven. Tegelijkertijd heeft het PBL verkend wat er moet gebeuren om de bevolking te bewegen tot duurzamer gedrag met betrekking tot voedsel.

• download het rapport
• download bijlage bij het rapport

Als redenen om bewust voor een Nederlandse product te kiezen, noemen de respondenten in het onderzoek dat ze denken dat het beter is voor het milieu, natuur en landschap; beter voor de Nederlandse economie; en/of dat ze meer vertrouwen in deze producten hebben.

Uit deze enquête van het PBL blijkt dat het grootste deel van de Nederlandse bevolking bewust omgaat met voedsel en op de een of andere manier let op verduurzaming van het voedselsysteem.

Motieven voor verduurzaming lopen sterk uiteen

Het motief om ‘duurzamer’ voedsel te kopen verschilt sterk: soms staat vooral het eigenbelang voorop – zoals ‘gezonder’, ‘lekkerder’ en ‘goedkoper’ –, soms meer het maatschappelijk belang – waaronder ‘beter voor het milieu’, ‘diervriendelijker’ en ‘beter voor de Nederlandse economie’.

Bij het kopen van producten met een milieu- of dierenwelzijnskeurmerk, het kopen van producten uit Nederland, het steunen van duurzame boerenbedrijven, en het vermijden van voedselverspilling speelt vooral het maatschappelijk belang een rol. Het eigenbelang komt vooral naar voren bij de aanschaf van lokale of streekproducten en het eten van voedsel uit een eigen of gemeenschappelijke tuin, waarbij veel mensen verwijzen naar een betere smaak. Voor ‘niet elke dag vlees eten bij de warme maaltijd’ lijkt vaak geen directe reden te zijn. Voor mensen die wél bewust minder vlees eten, gelden gezondheid en diervriendelijkheid als belangrijkste waarden.

Rol overheid

De meeste Nederlanders willen wel vaker bepaalde voedselproducten kopen of bijdragen aan het verduurzamen van het voedselsysteem, maar ervaren belemmeringen om dat daadwerkelijk te doen. Veel Nederlanders zien hierbij een rol weggelegd voor de overheid en verwachten dat deze maatregelen neemt om gedrag te stimuleren dat bijdraagt aan een duurzamer voedselsysteem. Men denkt hierbij vooral aan het geven van voorlichting.

Het gebrek aan bekendheid speelt ook een rol bij de beperkte omvang van voedselproductie voor eigen consumptie – zoals via stadslandbouw en in moestuinen. Maar hier verwachten Nederlanders van de overheid vooral een voorwaardenscheppende rol, bijvoorbeeld door daarvoor (meer) grond ter beschikking te stellen, belastingvoordelen of subsidies te bieden of door minder regels te stellen.