NRC: Dit is Albert. Je had hem ook als (kwartel)ei kunnen eten

Na een geslaagd broedexperiment met kwarteleitjes van AH worden overal in Nederland supermarkteieren uitgebroed. Nu is er een kleine kwartelgeboortegolf.

Margot Poll                                                                             15 maart 2016
Toen illustrator Fionna Bottema in februari kwarteleieren van Albert Heijn in haar broedmachine legde, kwamen er zeven kuikens ter wereld. Zij deelde deze kwartelbroed op internet en liet Albert Heijn weten hoe ‘scharrel’ hun eieren waren. Bedoeld als compliment.

AH sprak van een ongelukje: wij verkopen geen bevruchte eieren. De importeur achtte de kans op het uitbroeden even groot als het drie keer achter elkaar winnen van de loterij. Nihil, maar niet nul, zo zei de directeur verkoop van de Van Beek Group.

Daarop besloot de 47-jarige vrouw uit Yde (Drenthe) wederom supermarkteieren in de machine te leggen. Maar dit keer was ze niet alleen: op 18 februari opende ze een besloten Facebookpagina voor wie met haar mee wilde doen. Bottema schreef aan de Superbroeders: „Dit is een ludieke actie om aan te tonen dat een supermarktkwartelei uit te broeden is.”

Al gauw meldden zich de eerste medebroeders en Bottema had er bijna een dagtaak aan om iedereen te helpen broeden en te wijzen op het dierenwelzijn: „Begin er niet aan als je je niet ingelezen hebt en weet wat je met de kwartels gaat doen als ze geboren worden.”

Talitha Timmer (36) uit Drenthe was op 9 maart de eerste die een foto van een pasgeboren kwartel postte. Zij had 21 eieren in de machine. Vier waren er bevrucht, zag zij toen ze de eitjes voor een felle lamp hield, eentje kwam er uit. Het leek of een pootje niet helemaal goed stond. Spreidpootjes. Ze kreeg tips als: breng de pootjes met een touwtje bij elkaar en voer het kuiken brandnetels. „Het was wat pietepeuterig om te doen maar volgens mij heb ik de spreidpoten van mijn kleine hummeltje goed verbonden aangezien hij of zij er nu wel fatsoenlijk op kan lopen,” schreef ze op de Facebookpagina.

Ook Liedi-Janneke Piek-Kool (33) uit Culemborg werd broeder. Haar drie kinderen hielpen de eitjes te keren keken ademloos toe toen het eerste eitje openging: het snaveltje van de kwartel prikte door de schaal en maakte een kartelrand zodat de bovenste helft van het eitje eraf viel. Door die opening kroop het kuiken naar buiten. Er werden twee kuikens geboren. „Ik ben een enorme dierengek. De kwartels worden vertroeteld en blijven alle twee gezellig bij ons wonen.”

Heel Nederland broedt: van Yde tot Apeldoorn, van Millingen aan de Rijn tot Culemborg. Nog voordat Bottema in februari haar eerste kwartelbroed uitvoerde, had Alwyn Wils uit Bloemendaal hetzelfde experiment uitgevoerd. Hij plaatste een filmpje van Albert op YouTube dat door een half miljoen mensen is bekeken.

Bottema (47) heeft op de boerderij nog veel meer dieren. Behalve van kwartels had ze ook eieren van zijdehoentjes in de broedmachine. De kwartels haalde ze 24 uur nadat ze uit het ei waren gekomen, uit de broedmachine. Toen waren ze genoeg opgedroogd om onder de warme lamp de volgende dagen door te komen. Bij Bottema zijn nu drie van de nieuwe twaalf eieren uitgekomen. Zij verzorgt haar negen kwartels zelf.

Ondertussen leefde iedereen mee met Sabine Keulen (34) uit Millingen aan de Rijn. Zij postte een foto van een ei en schreef erbij: „Yeah nog een aangepikt bewegend ei!!! Wordt gezellig hier! Nu nog eruit komen! We kunnen niet wachten.” Toen het ei na 48 uur nog niets deed, gaf ze, na overleg met de community, de hoop op. De volgende dag kwam er alsnog een eitje uit, in ruim een kwartier tijd.

Keulen filmde hoe het kuiken het ei open tikte met zijn snaveltje en naar buiten kroop. Omdat zij het zielig vond voor het kwarteltje om alleen te blijven, kocht zij opnieuw een doosje kwarteleitjes bij Albert Heijn en begon aan de volgende broed.

Broeders in groepsverband zijn er ook. In Horst staat een hele klas te popelen om te zien of er kwartels geboren worden. Dierenartsassistent in opleiding Phoebe Keijsers (18) vroeg haar projectleider op het Citaverde College of zij het fokprogramma (volièrevogels, kippen, hamsters en ratten) in de klas konden uitbreiden met kwarteleieren. Een professionele fokmachine draait nu regelmatig twaalf eitjes van AH van de ene kant naar de andere, om te voorkomen dat de dooier gaat vastkleven aan de schaal.

In het weekend zijn er vakdocenten op school aanwezig om de voortgang van het broeden in de gaten te houden. Er zijn al wel voorbereidingen getroffen om de uitgekomen kwartels te verzorgen en de huisvesting is, net als bij de andere superbroeders tot in de puntjes geregeld. Vaders bouwen hokken, anderen nemen het ontwerp graag over en ook een oud aquarium blijkt voorlopig te voldoen.

Reacties

Supermarkt Albert Heijn: „In de pluimveehouderij worden haantjes en hennetjes gescheiden. Dit betekent dat – een uitzondering daargelaten – de eieren bij Albert Heijn nooit bevrucht zijn.

Importeur Van Beek Group: „Met scharrelkwarteleieren is de kans op bevruchting nihil, maar niet nul. De hanen worden in een vroeg stadium van de hennen gescheiden. De kans dat een ei bevrucht is en kan worden uitgebroed, is even groot als het drie keer achter elkaar winnen van de loterij.”

Producent Martin Rusch in Zwitserland: „Er lopen ook wel eens haantjes tussen de koppels hennen. Het enige wat telt is dat er geen moederkloek op het ei gaat zitten. Bij ons zijn de eieren nooit bebroed. Dat kunnen we met 100 procent zekerheid zeggen. We hebben een systeem waarbij iedere dag alle eieren worden geraapt. Of het mogelijk is de eitjes in een broedmachine uit te laten komen? Ja, zoals ik u al eerder zei, dat is mogelijk.”