Boerderij: 'Stuur op stof, niet op dieraantal'

Auteur van het onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden Dick Heederik is kritisch op het ministerie.

Sturen op dieraantallen is niet het meest geëigende instrument om effecten van veehouderij op volksgezondheid weg te nemen. Dat zegt onderzoeker Dick Heederik van het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), die meeschreef aan het onderzoek Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO). Heederik zei dat op een bijeenkomst voor bestuurders van de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie over het VGO.

Staatssecretarissen Martijn van Dam (Economische Zaken) en Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu) willen provincies de mogelijkheid geven op dieraantallen te sturen in het belang van volksgezondheid en in het belang van de kwaliteit van de leefomgeving.

Heederik: "Als onderzoeker wil ik niet naar de discussie getrokken worden over aantallen dieren. Ik wil het hebben over concentraties endotoxinen en fijn stof." Hij zegt dat de uitstoot van endotoxinen (fijne deeltjes van dode bacteriën) en fijn stof moet worden beperkt. De vraag is niet hoeveel dieren een bedrijf kan of mag hebben, maar hoeveel endotoxinen en fijn stof er kan worden uitgestoten. "Daarmee heb je handvatten. Emissiebeperking is altijd de sleutel." Hij wil aanvullend onderzoek doen naar endotoxinen. "Het ministerie wilde dat we daar in januari al mee zouden beginnen, maar het onderzoek is nog niet aanbesteed. En we zouden het in december klaar moeten hebben."

'Meer aandacht schenken aan effecten op gezondheid'
Over de uitstoot van ammoniak en de effecten daarvan op de gezondheid is te weinig duidelijk om maatregelen te nemen. "Ik zeg nu niet: we moeten de ammoniakblootstelling voor omwonenden verminderen. Maar we moeten er wel meer onderzoek naar doen." Onderzoek naar ammoniak is tot nu toe steeds gericht geweest op effecten voor natuur en milieu. Volgens Heederik moet in het beleid veel meer aandacht worden geschonken aan effecten op de gezondheid. Daarbij noemt hij als voorbeeld ook de gezondheidseffecten van dierenwelzijnsmaatregelen. Dat pluimvee meer scharrelt en buiten loopt heeft een duidelijk effect op de gezondheid, zowel voor pluimveehouders als omwonenden, stelt Heederik. Hij zegt dat effecten op gezondheid meer moeten worden betrokken bij ontwikkeling van nieuwe systemen in de veehouderij.

De onderzoeker heeft vorige week zijn bevindingen gedeeld met staatssecretaris Martijn van Dam (Economische Zaken). Heederik zegt verrast te zijn dat de politieke top van het ministerie nadrukkelijk het accent legt op maatregelen bij de pluimveehouderij, omdat die een belangrijke bijdrage zou leveren aan de verminderde luchtkwaliteit. Heederik: "De politiek heeft gekozen de pluimveehouderij als eerste aan te pakken". In het voortraject met ambtenaren heeft hij de uitkomsten van het rapport in alle nuances voorgelegd, met daarbij de melding dat het niet alleen een pluimveeprobleem is.