Boerderij: Sector maakt zich op voor afwaardering uitloopei

Het is een unieke situatie die zich voordoet in de eiermarkt. Vanaf woensdagavond 1 februari – of praktisch gezien: donderdag 2 februari – moeten eieren op het overgrote deel van de legpluimveebedrijven met vrije-uitloop gestempeld worden als scharrelei.

In de markt wordt naarstig overlegd over hoe het verlies van vrije-uitloopeieren in te vullen. Met in het achterhoofd nog een sprankje hoop dat de Europese Commissie op de valreep met een oplossing komt.

Voor verkoop aan de Nederlandse retail zijn er twee scenario’s in beeld.

Scenario 1: de met code 2 (scharrelei) gestempelde eieren verpakken in een doos voor scharreleieren, en als zodanig verkopen.

Scenario 2: de eieren van opgehokte vrije-uitloopkippen, nu code 2 gestempeld, verpakken in een doos voor vrije-uitloopeieren. Hier komt een sticker op of een wikkel omheen die aangeeft dat in de doos tijdelijk scharreleieren zitten. “Clou is dat de consument eerlijke informatie krijgt,” aldus Anevei-voorzitter Hubert Andela. “Het CBL heeft voor haar leden ook een tekst voorbereid die kan worden gebruikt voor voorlichting aan consumenten in de winkel.”

Plus stapt over naar scharreleieren
Hoe dit zijn uitwerking krijgt in de praktijk is nog niet bekend. Anevei verwijst naar afspraken tussen individuele bedrijven. Verschillende eierhandelaren geven aan nog druk bezig te zijn met afspraken te maken met de afnemers. Waar mogelijk wordt geprobeerd de vrije-uitloopstatus op enige wijze aan te blijven geven. Albert Heijn laat weten voor deze week nog voldoende eieren te hebben, en verder nog in overleg te zijn. Supermarktketen Plus, die enkel vrije-uitloopeieren verkoopt, zegt voorlopig over te stappen naar scharreleieren.

Een misschien nog wel groter probleem zijn de vrije-uitloopeieren die de verwerkende industrie ingaan. "Op dit moment hebben wij nog voorraad beschikbaar," aldus een woordvoerder van grote speler Unilever, die daar aan toevoegt niet alleen afhankelijk te zijn van uit Nederland afkomstige eieren. "Bij een blijvende verlenging van deze situatie is onvoldoende beschikbaarheid vanuit Europa in de toekomst niet uitgesloten."

20% van de vrije-uitloopeieren beschikbaar
Het duurt nog even voordat de effecten van deze buitengewone situatie daadwerkelijk zichtbaar worden. Vrije-uitloopeieren gelegd op 1 februari kunnen nog tot drie weken later in de winkel liggen. Er zijn bovendien enkele bedrijven die na het ingaan van de ophokplicht nog koppels hebben opgezet, en daardoor nog maximaal 12 weken (vanaf leeftijd: 21 weken) vrije-uitloopeieren kunnen blijven produceren. “Afhankelijk van meerdere aannames, bijvoorbeeld over de leeftijd waarop hennen worden vervangen, blijft er ongeveer tussen de 15 en 20% van de vrije-uitloopeieren beschikbaar,” verwacht Andela.

Grote vraag is wat het effect zal zijn op de inkomsten voor pluimveehouders. “Wat spannend is: hoe gaan handel en retail reageren?” zegt LTO/NOP-voorzitter Eric Hubers. Hij spreekt de vrees uit dat de pluimveehouder kind van de rekening wordt. “Er worden extra kosten gemaakt. Ervaringen uit het verleden leren dat de pluimveehouder die vaak betaalt.” In veel contracten is voorzien dat in geval van calamiteiten niet kan worden voldaan aan de leverplicht, en hij verwacht dat ook afname niet zo’n probleem zal zijn. “De eierhandel zal ook de machines willen laten draaien, dus ze zullen de eieren wel afnemen. Maar tegen welke prijs?”

Ook vogelgriep in andere landen
Anderzijds spelen daarin ook meerdere andere factoren een rol. Wereldwijd zijn er veel problemen met vogelgriep, waardoor bijvoorbeeld Zuid-Korea (normaal geen eier-importeur) zit te springen om eieren. Anevei spreekt bovendien van een geluk dat ook buitenlandse afnemers van vrije-uitloopeieren niet zomaar kunnen overstappen naar andere leveranciers, omdat veel EU-landen een ophokplicht in hebben gesteld. Uit inventarisatie van het Europese EUWEP blijkt dat ruim 80% van de Europese populatie van vrije-uitloophennen opgehokt zit.