Boerderij: NVWA: in november geen fipronil in eieren

In november 2016 was absoluut niet aan de orde dat er fipronil in eieren zou zitten, zegt inspecteur-generaal Rob van Lint van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

 

Van Lint reageert hiermee op een NVWA-brief die de Belgische overheid woensdag naar buiten bracht dat de NVWA in november 2016 de eerste signalen kreeg over illegaal gebruik van fipronil als bloedluisbestrijder bij kippen. De NVWA heeft hier toen echter ook niet naar gezocht.

“Er was een signaal dat fipronil mogelijk gebruikt zou zijn bij het schoonmaken van stallen, één van de honderden signalen die we per jaar krijgen,” aldus Van Lint. “Maar er was geen enkele aanwijzing dat fipronil op die manier in eieren zou komen, en het was absoluut niet aan de orde dat fipronil in kippen of eieren zat.”

Geen monsters genomen

De NVWA deed onderzoek naar aanleiding van deze melding, maar nam geen monsters van eieren of kippen. De inspectiedienst constateerde naar aanleiding van dit onderzoek dat er geen gevaar was voor de volksgezondheid. Hoe wel onderzoek werd gedaan wil de inspecteur-generaal niet zeggen. “We hebben goed onderzoek gedaan. Ik wil niet ingaan op de details van dat onderzoek, omdat het niet in het belang van het onderzoek is verdere details uit te spellen.”

Ook op de vraag of er een relatie bekend was met bloedluisbestrijder ChickFriend op dat moment wil Van Lint niet ingaan. “We gaan niet in op de relatie met individuele bedrijven.”

Eerste relevante signaal in juni vanuit België

Het eerste relevante signaal dat de NVWA kreeg, en wat de aanleiding is geweest voor het nemen van monsters, kwam pas in juni vanuit België zegt de inspecteur-generaal. Van Lint: “De fase waar we nu in zitten was toen absoluut niet aan de orde. We hebben gehandeld zodra we daarvoor informatie hadden.”

Volgens Van Lint heeft de NVWA in november precies gedaan wat het moest doen. In een later stadium wil hij dat nog wel evalueren. Van Lint noemt het ernstig dat België nu gaat zwartepieten met onjuiste informatie.

Hubers: verantwoordelijkheid schuift op

LTO/NOP-voorzitter Eric Hubers spreekt van woede en teleurstelling. “Je denkt in eerste instantie: dit kan toch niet waar zijn. Als het verhaal waar is (zoals België bericht, red.) dan vind ik dat de verantwoordelijkheid opschuift. De meeste schade is na januari ontstaan. De NVWA had dan controle op fipronil vanaf december mee kunnen nemen in het reguliere residuenonderzoek dat het uitvoert op pluimveebedrijven.”

Als het probleem in december inderdaad bekend was bij de NVWA, en toen opgelost was, was de schade voor de sector aanzienlijk kleiner geweest. Alle 187 in eerste instantie geblokkeerde bedrijven deden vanaf 1 januari zaken met bloedluisbestrijder ChickFriend.

Kamer niet ingelicht

Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martijn van Dam hebben niet aan de Kamer gemeld dat de NVWA in november signalen kreeg over fipronil. De Kamer vraagt nu snel om uitleg, omdat het kabinet het parlement niet volledig heeft geïnformeerd.

Hoewel de opsporingsdienst van de NVWA het pluimveeservicebedrijf in het vizier had, is daar pas op 7 juli van dit jaar tegen opgetreden. Volgens het Belgische voedselagentschap FAVV beschikte de NVWA op 28 juni van dit jaar desgevraagd ‘over geen enkele informatie (…) betreffende het servicebedrijf’. Het FAVV had op 19 juni om die informatie gevraagd.

NVWA-inspecteur-generaal Van Lint van de schreef schreef op 22 juli in een nota aan minister Edith Schippers en staatssecretaris Martijn van Dam dat in november 2016 voor het eerst een tip binnen kwam bij de NVWA over het gebruik van fipronil bij de bestrijding van bloedluis bij kippen.

Geen acuut gevaar voor volksgezondheid

Van Lint zegt dat de zaak is doorgegeven aan de opsporingsdienst van de NVWA en dat meteen ook is gekeken of er sprake was van gevaar voor de volksgezondheid. “De conclusie van dit gesprek was, op basis van de beschikbare informatie, dat er geen acuut gevaar voor de volksgezondheid, milieu of dierenwelzijn bestond en er dus geen onmiddellijk optreden van de NVWA noodzakelijk was.”

Het strafrechtelijk onderzoek ging wel door, aldus Van Lint. Maar dat leverde geen informatie op die met Het FAVV kon worden gedeeld, zo blijkt.

Op 6 juli deed het FAVV een formeel verzoek via de Europese kanalen om informatie van Nederland over het pluimveeservicebedrijf. Nadat op 13 juli in Nederland een strafrechtelijk onderzoek naar het servicebedrijf was begonnen, kon er geen informatie meer worden gedeeld anders dan via een officieel Europees onderzoeksbevel.

Pakketje fipronil op Schiphol tegengehouden

In maart van dit jaar is op Schiphol een postpakket met fipronil tegengehouden, dat op naam stond van het Belgische bedrijf Poultry Vision op een Nederlands adres, meldt het FAVV.

FAVV: Nederland reageerde heel traag

Het FAVV zegt dat Nederland heel traag reageerde op vragen over informatie over Belgische bedrijven die een bloedluisbehandeling hadden ondergaan van het Nederlandse bedrijf ChickFriend.

Het FAVV schrijft: “Nochtans was volgens onze informatie de Nederlandse overheid op de hoogte van het gebruik van fipronil en de mogelijke rol daarin van het Nederlandse servicebedrijf ChickFriend en zijn Belgische leverancier. Net deze elementen waren bij de belangrijkste om het onderzoek vooruit te helpen en de maatregelen voor de volksgezondheid te garanderen”, aldus het FAVV-rapport.

Schippers en Van Dam reageren niet

Woordvoerders van minister Edith Schippers en staatssecretaris Martijn van Dam willen niet reageren op de Belgische aantijgingen. Ze verwijzen naar de NVWA.

Tweede Kamerleden vragen om opheldering

Kamerlid Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) wil dat het kabinet uiterlijk donderdag 10 augustus opheldering geeft over de onthullingen in België. Naar aanleiding van de brief zou de Kamer kunnen besluiten volgende week vervroegd van reces terug te keren voor een debat over fipronil.

Ouwehand zegt dat de vertrouwensvraag moet worden gesteld, omdat de Kamer niet volledig is geïnformeerd. Dat betekent dat niet alleen de landbouwwoordvoerders moeten komen, maar ook alle andere Kamerleden zodat ze kunnen stemmen.

“Ze vertellen alles, maar dit net niet. Dat begrijp ik niet.” Dat is de reactie van CDA-Kamerlid Jaco Geurts op het feit dat de verantwoordelijke bewindslieden Martijn van Dam en Edith Schippers niet aan de Kamer hebben gemeld dat in november al de eerste signalen waren over illegaal fipronil-gebruik in de pluimveehouderij. Geurts steunt Ouwehand in haar vraag om opheldering.

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen extra uitleg van minister Edith Schippers en staatssecretaris Martijn van Dam over de fipronil-affaire. Naar aanleiding van de aantijgingen van de Belgische minister van landbouw in het Belgische parlement hebben landbouwwoordvoerders Helma Lodders (VVD). Jaco Geurts (CDA), Tjeerd de Groot (D66) en Carla Dik-Faber extra vragen gesteld.

De vier coalitiewoordvoerders willen onder andere weten of het klopt zoals de Belgische minister van landbouw stelt, dat de NVWA al in november wist van de fipronil-affaire.

“Ik neem dit heel hoog op”, zegt CDA-Kamerlid Jaco Geurts, die dinsdagavond de bijeenkomst van pluimveehouders in Barneveld ook bijwoonde. Naar aanleiding van de onrust bij de pluimveehouders wilde Geurts samen met zijn collega’s al een aantal aanvullende vragen stellen. “En toen kwamen die berichten van de Belgische minister ook naar buiten.”

Geen melding gemaakt eerste signalen november

Geurts begrijpt niet waarom de bewindslieden wel een lange tijdlijn aan de Kamer hebben gestuurd, maar daarin geen melding hebben gemaakt van de eerste signalen in november.

De Kamerleden willen ook weten waarom de bewindslieden in hun brief aan de Tweede Kamer een andere datum geven over de eerste Europese melding door de Belgen, dan uit die melding zelf blijkt.

Geurts zegt dat vooral duidelijk moet worden hoe het precies zit met de verschillende normen en hoe die in de verschillende landen worden toegepast. Hij merkt dat daarover bij de pluimveehouders onrust en ongenoegen bestaat.

Dit artikel is mede geschreven door Kirsten Graumans

Gerelateerde tags:

• Fipronil