NRC - Kosten eiercrisis: 33 miljoen euro, plus imagoschade Fipronilschandaal

De pluimveesector wil overheidssteun voor schade door het fipronilschandaal. Donderdag debatteert de Kamer over de crisis.
 Geertje Tuenter
 23 augustus 2017 om 22:06

Kippenboerderij in Ewijk. De schade voor een gemiddeld bedrijf met scharrelkippen ligt tussen de 120.000 en 220.000 euro.
Foto Koen Suyk/ANP 
Een legkip doden omdat ze fipronil in zich draagt, kost geld. Omdat de kip zelf geld waard is – hoe jonger, hoe meer. Omdat vlees en mest vernietigd moeten worden door een gespecialiseerd bedrijf. Omdat een dode kip geen eieren kan leggen. Voorbeeld: bij een scharrelkip van zestig weken – normaal gaat een legkip dan nog zo’n twintig weken mee – komt dat neer op 4,09 euro.

In totaal heeft fipronil, het illegale bestrijdingsmiddel dat de eieren van ongeveer eenvijfde van de Nederlandse pluimveebedrijven besmette, zo’n 33 miljoen euro aan directe schade opgeleverd. Dat berekende onderzoeksinstituut Wageningen Economic Research op basis van de stand van zaken op 16 augustus. De schade voor een gemiddeld bedrijf met scharrelkippen – daarvan zijn er het meest in Nederland – ligt tussen de 120.000 en 220.000 euro.

Het rapport werd woensdag naar buiten gebracht door het ministerie van Volksgezondheid. Ook werd bekendgemaakt dat Winnie Sorgdrager, lid van de Raad van State en oud-minister van Justitie, het eerder aangekondigde onderzoek naar de fipronilkwestie gaat leiden.

‘Eerste schatting’

De berekende 33 miljoen euro aan schade, komt deels door vroegtijdig doden van dieren (kosten: 9 miljoen euro). Ook het zogeheten ‘ruien’ van kippen kost geld: 8 miljoen euro. Bij ruien worden kippen op dieet gezet, zodat ze de fipronil in hun lijf sneller kwijtraken. Dat is duur, want boeren betalen wel voor voer en vaste lasten, maar krijgen er geen eieren voor terug. Alleen bij jongere kippen is dit economisch rendabel.

Lees ook:
Boer kan kiezen: ruimen of ruien
Ruim 200 pluimveebedrijven werden ‘geblokkeerd’: op verdenking van fipronilbesmetting mochten eieren, vlees of mest de boerderij niet af. Een schadepost van 16 miljoen euro, onder meer vanwege kosten voor het vernietigen van eieren.

De Wageningse onderzoekers vermelden wel dat het om een „eerste schatting” gaat van een affaire die nog „in volle gang” is. Veel kostenposten konden niet meegenomen worden, omdat ze simpelweg nog niet duidelijk zijn.

Overheidssteun

Deze donderdag debatteert de Tweede Kamer voor het eerst over de fipronilaffaire met verantwoordelijk bewindspersonen minister Edith Schippers (Volksgezondheid, VVD) en staatssecretaris Martijn van Dam (Landbouw, PvdA). Voor het debat werd het reces onderbroken, niet in de laatste plaats om Van Dam, die volgende maand aan een nieuwe baan bij de NPO begint, nog over de kwestie te kunnen spreken.

Lees ook:
Wie wist wat en wanneer? België en Nederland twisten over fipronil
In aanloop op het debat wezen belanghebbenden al veelvuldig op de lastige situatie van de getroffen boeren, en de pluimveesector als geheel.

Woensdag pleitte brancheorganisatie LTO in een brief aan Van Dam voor financiële ondersteuning van getroffen pluimveehouders, bijvoorbeeld door „calamiteiten- of compensatiefondsen”. Daarnaast vraagt de boerenorganisatie ook om overheidsgeld om het imago van het Nederlandse ei te verbeteren.

Ook verschillende gemeentes in de pluimveerijke Gelderse Vallei spraken dinsdag in een brief aan de Kamer, tevens ondertekend door de provincie Gelderland, hun zorg uit over de imagoschade. Daarbij zou de overheid moeten helpen.

Eerder liet het ministerie van Economische Zaken weten dat getroffen pluimveehouders niet financieel gecompenseerd worden door de overheid. Wel zei Van Dam pluimveehouders tegemoet te willen komen. Zo kunnen ze uitstel krijgen van het betalen van premies.

Chickfriend, het bedrijf dat illegaal gebruik maakte van fipronil bij het reinigen van pluimveestallen, heeft ook illegaal het middel amitraz ingezet.

Dat schreven minister Edith Schippers (Volksgezondheid, VVD) en staatssecretaris Martijn van Dam (Landbouw, PvdA) woensdag aan de Tweede Kamer.

Amitraz werd gebruikt bij vijf pluimveebedrijven, maar ook bij twee bedrijven met vleeskalveren. Chickfriend zou het middel ingezet hebben bij vliegenbestrijding.

Amitraz is net als fipronil „matig toxisch”. Het kan effecten hebben op het centrale zenuwstelsel.

Het is verboden om amitraz te gebruiken als bestrijdingsmiddel.

Lees ook: De jongens met het wondermiddel