Hoewel de Europese Unie en de Britse regering een ‘terugtrek-akkoord’ hebben bereikt, is zeker in Londen verre van zeker of die deal inderdaad uiteindelijk wordt goedgekeurd.
Het Verenigd Koninkrijk en de Europese Commissie hebben een akkoord bereikt over hoe het uittreden van de Britten uit de EU geregeld moet worden. De grote lijn is: tot eind 2020 blijft veel hetzelfde, dat kan daarna stoppen maar ook nog doorgaan als er geen definitief handelsakkoord is waardoor de grens op het Ierse eiland open kan blijven. Maar omdat die deal nog door het Britse parlement moet, en ook nog door de parlementen van de andere 27 EU-landen, is het goed door te gaan met voorbereidingen op een no-deal brexit.
Hard-Brexit
Dat is de boodschap van de Europese Commissie, van premier Rutte, van LTO Nederland en van de vele anderen die de laatste dagen een mening over brexit hebben geventileerd. “Een deal is pas een deal als beide instemmen. Bedrijven moeten zich daarom op alle mogelijke scenario’s voorbereiden,” stelde premier Rutte vrijdag. Volgens de premier is het akkoord ‘geen fantastische deal, want brexit is slecht nieuws. Het gaat erom de schade te beperken.’ Ook LTO Nederland is er nog lang niet gerust op: boeren en tuinders moeten niet achterover leunen want een hard-brexit met direct grenscontroles en handelsheffingen is nog steeds een reële mogelijkheid.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) stuurt maandag 19 november een wet naar de Tweede Kamer die de regering ‘ruime bevoegdheden’ geeft om noodmaatregelen te treffen in geval de Britten toch zonder scheidingsakkoord de EU verlaten. “Hoewel we streven naar een onderhandelde brexit moeten we rekening houden met het geval dat er geen overeenkomst komt.“
Bij een ‘no-deal‘-brexit, indien de Britten opstappen zonder akkoord over de wijze waarop en de toekomstige relatie, dreigt er chaos in de EU. Het kabinet wil daar zoveel mogelijk op voorbereid zijn.
De EU-ministers zijn bijeen in Brussel om zich voor te bereiden op een speciale brexittop op zondag. De regeringsleiders timmeren daar het vorige week door de onderhandelaars bereikte scheidingsakkoord af. Ook wordt een politieke verklaring aangenomen over de toekomstige relatie. Maar een akkoord moet ook door het Europees Parlement en het Britse parlement worden goedgekeurd en dat is volgens Blok nog geen gelopen race.
Overgangsperiode
De 585-pagina’s tellende Withdrawal Agreement tussen EU-onderhandelaar Michael Barnier en de Britse Brexitminister Dominic Raab – die er inmiddels zelf over is afgetreden – stelt dat de Britten weliswaar op 29 maart 2019 de Europese Unie verlaten, maar dat er dan een overgangstermijn tot eind 2020 ingaat. Gedurende die 21 maanden blijft de wederzijdse handel ongemoeid en kan ook het personenverkeer over en weer doorgaan. In die periode moet echter wel verder onderhandeld worden over permanente handelsafspraken, waarbij beide partijen de wens uitspreken dat die handel ook na 2020 zo onbelemmerd mogelijk blijft.
Zo’n definitief akkoord moet er ook in voorzien dat de grens tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse Republiek open blijft. Lukt dat niet, dan blijft de overgangstermijn voorlopig voortduren, in jargon vaak aangeduid als de backstop. Voor veel Britten, inclusief ex-minister Raab, is dat het zwakke punt, want daarmee levert het Verenigd Koninkrijk zich volgens hen zonder tijdslimiet over aan Brussel. “We blijven dan in de interne markt zonder dat we er iets over te zeggen hebben”, aldus Raab.
Kabinet akkoord
De belegerde premier Theresa May is er, tot veler verbazing, in geslaagd het akkoord door haar kabinet te loodsen. Dat kostte haar wel 2 ministers maar zwaargewicht en brexit-aanhanger Michael Gove, de minister voor milieu en plattelandszaken en daarmee landbouw, heeft nadrukkelijk verklaard aan te blijven om May verder te steunen. De premier moet nu eerst nog een aanval vanuit haar eigen partij afwenden en staat daarna voor de taak om de afspraken door het Lagerhuis goedgekeurd te krijgen. Zoals de kaarten nu liggen lijkt dat schier onmogelijk, maar dat werd eerst ook over het kabinet geroepen.
Prille hoop
De Britse boerenorganisaties durven, net als hun Europese collega’s, wat prille hoop te koesteren. “Dat er een akkoord is en dat dat door het kabinet is aanvaard is een belangrijke stap voorwaarts. Wij stellen steeds dat vrije en onbelemmerde handel van cruciaal belang is voor de Britse landbouw. Het is van levensbelang dat we de chaos van een no-deal brexit in maart voorkomen en dit akkoord maakt de weg daarvoor vrij,” zegt Minette Batters, voorzitter van de Engelse National Farmers Union. “Maar er moet nog veel werk verzet worden om de details van onze toekomstige relatie met de EU uit te werken. Ik hoop dat iedereen daarbij het belang van de Britse voedings- en landbouwsector in het oog houdt.”
National Pig Association
Ook directeur Zoe Davies van de National Pig Association verwelkomt het akkoord. “Dit biedt continuïteit en in ieder geval enige zekerheid voor de varkenssector. De overgangsperiode tot eind 2020 en mogelijk langer is van groot belang voor onze sector die op vele manieren getroffen zal worden door ons vertrek uit de EU. De toezegging over vrij goederenverkeer is ook welkom gezien het belang van de wederzijdse handel in varkensproducten die we momenteel genieten met de EU.”
Dit is pas de eerste stap naar een eindresultaat
Net als Batters wil ook Davies dat er garanties komen voor blijvend vrij verkeer van werknemers, omdat de varkenshouders de EU-werkers zo hard nodig hebben. “Dit is pas de eerste stap naar een eindresultaat.” Of om het in de woorden van voorzitter John Davies van de Welsh tak van de NFU te zeggen: “Dit is geen wettelijk akkoord, dit is een aspiratie. Daarom is het zo belangrijk dat alle partijen tijdens de overgangsperiode met vol vertrouwen door onderhandelen om van die aspiratie realiteit te maken.”
.png){kind=logo}
