Het doden van eendagskuikens is een zeer beladen kwestie in Duitsland. De pluimveeketen wil stoppen, mits een werkbaar alternatief beschikbaar is, legt voorzitter Friedrich-Otto Ripke uit. “Het besef om zo snel mogelijk te stoppen is er.”
Stoppen met het doden van eendagskuikens staat hoog op de politieke agenda in Duitsland. Half november maakte supermarktketen Rewe bekend dat hij in zijn winkels rond de Duitse hoofdstad Berlijn consumptie-eieren introduceert van ‘broederloze’ leghennen. De bedoeling is dat volgend jaar in alle filialen van Rewe en Penny deze eieren liggen.
Eieren van broederloze hennen
De Duitse landbouwminister Julia Klöckner sprak op de persconferentie waar Rewe de eieren van broederloze hennen introduceerde. Een doorbraak, vindt de minister. Het Zentralverband der Deutschen Geflügelwirtschaft (ZDG) vreest het ergste en laat weten dat de techniek nog niet zover is om collectief over te stappen naar geslachtsbepaling in het ei. ZDG-voorzitter Friedrich-Otto Ripke: “Het besef om zo snel mogelijk te stoppen met het doden van eendagskuikens is er. Maar alleen zodra een werkbaar alternatief voorhanden is.”
Grootste ethische vraagstuk
Ripke leidt sinds 2 jaar de koepelorganisatie van de Duitse pluimveeketen. Hij is een bestuurlijk zwaargewicht en kent het klappen van de zweep. Tot 2013 was hij staatssecretaris op het ministerie van landbouw van de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hij zegt dat er veel op de sector af komt en dat dit voorlopig ook blijft doorgaan. Het doden van eendagskuikens steekt echter boven alles uit. Ripke: “Dat is met afstand het grootste ethische vraagstuk in onze sector.”
U zei eerder in Duitse media dat jullie in 2018 willen stoppen met het doden van eendagskuikens. Wat houdt dat in?
“We zijn in Duitsland zover dat we op kleine schaal in een laboratorium in staat zijn het geslacht van kuikens te bepalen in het ei. Er wordt ervaring opgedaan met 2 technieken. Een is van Agri Advanced Technologies (AAT), onderdeel van de EW-groep. Zij werken met lichttechniek, spectroscopie. De AAT-techniek is toepasbaar vanaf 3 dagen broeden. Achter de andere techniek zit supermarktketen Rewe, met 2 partners (Hatchtech en universiteit Leipzig, red.). Ze werken onder naam Seleggt en hebben een hormoontest. Deze techniek is toepasbaar na 9 à 10 dagen broeden. Deze techniek heeft een keerzijde. Tegenstanders stellen dat hierbij het embryo wordt gedood.”
“Niettemin zullen we medio 2019 op grotere schaal van start moeten met geslachtsbepaling in het ei. Welke techniek het wordt, laat ik nog even in het midden. Mogelijk met beide methoden. In Duitsland wordt het doden van eendagskuikens nog gedoogd. Desondanks zegt mijn gevoel dat dit geen jaren meer duurt. Ik vrees dat de politiek en justitie dan hun geduld gaan verliezen. Het zal mij niet verbazen als de minister komend jaar met een datum komt om te stoppen met het doden van kuikens. Voorlopig geeft de rechter ons gelijk. Het doden van eendagskuikens mag nog, zolang er geen werkbaar alternatief is. Dat is het vonnis van de rechtbank na een zaak tegen 2 broederijen in Noordrijn-Westfalen.”
Het klinkt ambitieus, 2019. Of is dat niet zo?
“Ik verwacht echt dat we medio 2019 van start gaan met geslachtsbepaling in eieren. De techniek is nog niet perfect. De nauwkeurigheid moet namelijk omhoog. Deze is zo’n 95%. Dat percentage stijgt vanzelf zodra de techniek grootschalig wordt toegepast. Zo werkt dat nu eenmaal met de invoering van innovaties. Met een volledig gerobotiseerde opzet is het volgens de deskundigen mogelijk 100.000 eieren per etmaal te screenen. Deze aantallen zijn ook nodig omdat broederijen die dagelijks inleggen. De software is cruciaal om het proces te doen slagen.”
“In Canada doet men zelfs al ervaring op om geslachtsbepaling toe te passen bij gesloten broedeieren. Daar zijn Duitse wetenschappers wezen kijken. Wij willen in Duitsland graag snel zover zijn om geslachtsbepaling in eieren uit te kunnen voeren. Dat is een belangrijk concurrentievoordeel voor onze sector. Ideaal zou het zijn als spectroscopietechniek mogelijk is met gesloten eieren. Dat gaat het snelst is en is het goedkoopst.”
Wie betaalt de meerkosten? De ervaring leert doorgaans de boer, toch?
“Het is denkbaar dat de kuikens een paar cent duurder worden. Broederijen staan hiermee voor grote investeringen, dat is zeker. Ik durf niet te zeggen hoeveel de techniek kost om geslachtsbepaling in eieren te kunnen doen. Voor kleine broederijen en broederijen die voor een nichemarkt produceren is de investering sowieso te groot. Dat weet ik wel. Voor deze categorie dient een uitzondering te komen. Dat is ook eenvoudig te regelen. Voor dierentuinen blijven eendagskuikens nodig als voedsel.”
Waarom steekt de sector de tonnen onderzoeksgeld niet in marketing van vlees van mannelijke dieren van de legrassen?
“Dat is niet realistisch. Aan deze dieren komt simpelweg geen vlees. De voederconversie is meer dan het dubbele dan van de vleesrassen. Vanuit milieuoogpunt is haantjes mesten geen haalbaar alternatief. De techniek biedt de mogelijkheid om het geslacht te bepalen in het ei. Deze kans mogen we niet onbenut laten. Het is breder toepasbaar dan alleen bij legrassen. In bijvoorbeeld Australië is extra zwaar mesten van kuikens gangbaar. Dan is het mogelijk hennen en haantjes gescheiden op te stallen. Halverwege de mestfase hennen uit het koppel vangen, is dan verleden tijd.”
We halen niet definitief een streep door de optie van het mesten van haantjes van legrassen
“Op kleine schaal haantjes van legrassen mesten gebeurt echter wel. Supermarktketen Rewe bijvoorbeeld verkoopt vlees van deze haantjes binnen zijn concept Spitz & Bube. Het is natuurlijk mogelijk iets meer vlees aan de mannelijke dieren te fokken. We halen niet definitief een streep door de optie van het mesten van haantjes van legrassen.”
Maar snel over tot geslachtsbepaling dus?
“Ja, zo snel mogelijk. De politiek heeft echter wel de plicht ons de tijd te geven dierenwelzijnsmaatregelen te implementeren. Het moet praktisch blijven. Dierenwelzijn is geen hendel omzetten. De sector heeft nog niet eens een sluitende aanpak voor het houden van hennen met intacte snavels, of de volgende maatregel komt eraan. Ik zet mij er ook voor in dat het niet te snel gaat.”
2 zienswijze achter 2 technieken
Wetenschappers werken in Duitsland aan 2 technieken voor geslachtsbepaling in broedeieren. De hormoontest is van het bedrijf Seleggt. Daarbij wordt op dag 9 in het broedproces met een laser een opening gemaakt in de schaal van het ei. Door de opening wordt vloeistof uit het broedei gehaald met daarin foetale urine. Door dit in contact te brengen met een markervloeistof ontstaat een kleuromslag, vergelijkbaar met een zwangerschapstest. De marker en het oestronsulfaat dat in de broedeieren zit met daarin een hen reageren met elkaar. Dit geeft een verkleuring. Eieren met haantjes erin verkleuren niet en zijn geschikt voor in diervoeder, schijft Seleggt op zijn website. Seleggt is een combinatie van de Duitse supermarktketen Rewe, het Nederlandse Hatchtech en de Universiteit Leipzig.
De andere techniek is spectroscopie. Een methode om met behulp van licht het geslacht van een kuiken in het broedei te bepalen. Deze lichttechniek is toepasbaar na 3 dagen broeden, dus al vroeg in het proces. Ook hierbij wordt een gat in de schaal gemaakt. De opening is ter grootte van een pink. Intiatiefnemer achter deze techniek is het bedrijf Agri Advanced Technologies, een dochterbedrijf van de pluimvee-integrator EW-group. Fokkerijbedrijf Lohmann maakt tevens deel uit van EW-group.
.png){kind=logo}
