NieuweOogst: Europa staat import nieuwe generatie gmo-soja toe

De Europese Unie staat de import toe van een nieuwe generatie genetisch gemodificeerde soja uit de Verenigde Staten. Deze soja van Bayer is zo gemodificeerd dat het een cocktail van de herbiciden dicamba, glufosinaat-ammonium en glyfosaat kan verdragen. De twee eerstgenoemde middelen zijn echter niet toegestaan in Europa. Dicamba is in de VS sinds kort verboden.

De toelating is tien jaar geldig en heeft betrekking op het product als ingrediënt en als voeding voor mens en dier. Dat betekent dat soja op de markt komt die is geteeld op een manier en met middelen die in Europa niet zijn toegestaan. Ook is de toepassing van gmo-technieken in Europa aan veel meer regels en beperkingen gebonden dan in de Verenigde Staten en Canada.

Het Europees Parlement had onlangs nog een resolutie aangenomen waarin de Europese Commissie werd gevraagd deze toelating te weigeren, maar dat heeft geen verschil gemaakt. Dat betekent dat soja op de markt komt die is geteeld op een manier en met middelen die in Europa niet zijn toegestaan. Genetisch gemodificeerd (gmo) soja wordt al langer geïmporteerd in de Europe Unie (EU) . Het gaat bijvoorbeeld om 'roundup ready soja'.

De Europese toelating is mogelijk door afspraken van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Het veevoer mag alleen worden geweigerd als de voedselveiligheid in het geding is. Milieukwesties spelen geen rol in deze beoordeling. Het besluit van de EU is met gejuich ontvangen in Canada en de Verenigde Staten. Nu telers in deze landen groen licht hebben van Europa, zullen zij de teelt gaan uitrollen.

Verbolgen
Voorzitter Jaap van Wenum van de LTO Nederland- vakgroep Akkerbouw is verbolgen over het besluit. Hij noemt het een 'dikke fail'. Hij roept de Europese sojaketen op dit product niet te kopen. 'We kunnen daarover als keten zelf afspraken maken. Dat geeft ook een signaal af aan de Verenigde Staten en Canada dat wij deze soja niet willen.'

Directeur Henk Flipsen van Nevedi, de Nederlandse vereniging van diervoederindustrie, begrijpt dat de situatie frustrerend is voor Europese telers. 'Het is herkenbaar. Het is voor alle sectoren, ook de onze, een doorn in het oog dat producten van buiten de Europese Unie kunnen worden geïmporteerd die niet geproduceerd zijn volgens dezelfde wettelijke normen in Europa. Je ziet hetzelfde met bijvoorbeeld noten, bananen of kip.'

Alternatieven
Afzien van import van deze soja is echter geen optie, meent Flipsen. 'Het areaal in Europa is veel te klein om aan de vraag te beantwoorden.' Hij acht het niet reëel om van de exporterende landen te verwachten dat zij een alternatieve sojateelt voor de Europese markt opzetten. Zeker niet voor Nederland alleen.

Op lange termijn ziet Flipsen wel mogelijkheden voor andere oplossingen. 'We verwachten de komende jaren een toenemende wereldwijde druk op de grondstoffenmarkt, dus ook op de sojamarkt, vooral door toenemende vraag uit Azië. Mede om die reden heeft Europa ook een EU-proteïneplan opgesteld. Als we over twintig jaar niet afhankelijk willen zijn van import, dan moeten we zelfvoorzienend worden in Europa.'

'Tegelijk spoort dat uitgangspunt met ons beleid op kringlooplandbouw dat stelt dat grondstoffen van zo dichtbij als mogelijk moeten komen en zo ver als nodig', zegt Flipsen. 'Daarvoor zullen we in Europa moeten werken aan innovaties, zoals via veredeling van erwten, bonen, lupinen of andere eiwithoudende teelten. De alternatieven zullen uit Europa komen en voldoen aan de Europese regels. Maar vooralsnog is de EU afhankelijk van grondstofimport.'