Pluimveeweb: Fotoserie: Nieuwe 2 sterren Beter Leven vrije-uitloopstal familie Lalkens
26-08-2021
Gelijkdrukventilatie en een eiersorteermachine en -inpakker die eieren op gewicht kan sorteren en ook automatisch in eigen doosjes kan inpakken, zijn de meest opvallende zaken in de nieuwe 2 sterren Beter Leven leghennenstal van de familie Lalkens uit Woltersum (GR). Door een tweede stal te bouwen, kan zoon Berend-Jan ook volledig in het bedrijf meedraaien.
Willem (57) zijn vrouw Klaaske (56) en hun zoon Berend-Jan Lalkens (26) namen op 10 februari hun nieuwe leghennenstal in gebruik. Evenals hun bestaande stal uit 2003 voldoet de nieuwe stal aan de eisen van het 2 sterren Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Ze kozen voor 2 sterren Beter Leven vanwege het rendement. „En ook vanwege de uitloop mogelijkheden die we nog hadden. Daarnaast kunnen we nu twee leeftijden houden waardoor we nu als één stal leeg staat ook uit de andere stal eieren kunnen verkopen”, zegt Berend Jan. De familie produceert eieren volgens de eisen van het 2 sterren Beter Leven keurmerk. Hun eierhandelaar kan de eieren ook als gangbare vrije-uitloopeieren verkopen in Duitsland indien de markt daarom vraagt.
De familie mag 21.000 leghennen opzetten in hun nieuwe stal. De nieuwe stal is evenals hun bestaande stal ook geschikt voor vrije uitloop hennen. Na de nieuwbouw kan de familie 55.000 leghennen houden in twee stallen. De familie heeft daarnaast nog een paardenpension en 45 hectare grasland.
De familie koos voor het Natura Step volièresysteem van Big Dutchman nadat het meerdere volièresystemen bekeek bij collega-leghennenhouders. „Ons gevoel bij de twee andere volièresystemen die we bekeken was ook goed. De prijs verschilde ook niet zoveel. Dat we in onze bestaande stal ook met een Big Dutchman volièresysteem werken gaf de doorslag”, zegt Willem. „Onderhoud heb je na verloop van tijd aan ieder volièresysteem. We hebben nu al veel reserveonderdelen van Big Dutchman liggen. Wanneer we voor een ander systeem hadden gekozen, moeten we van twee systemen reserveonderdelen op voorraad hebben. Dat werkt niet prettig.” In de oude stal uit 2003 werkten ze de eerste jaren met een beun. „Volièresystemen waren destijds net nieuw. Als nieuwkomer voorzagen we te veel problemen om direct daar in te investeren.” In 2012 bouwden ze in hun bestaande stal een volièresysteem van Big Dutchman. „We hadden een goed gevoel bij het systeem en hebben dit nog steeds. Bovendien zit dealer Frilim in Gorredijk (FR) op een uur rijden van ons. Tot nu toe hebben ze storingen altijd nog vrij snel verholpen. Daarom had Frilim bij ons ook de gunfactor.”
De familie koos voor gelijkdrukventilatie. „Onze eerste indruk is goed. In de stal is het altijd lekker fris”, zegt Willem. Via de luchtkokers links op de foto komt de lucht binnen en via de ventilatiekokers rechts op de foto gaat de lucht er weer uit. In de zijmuren zitten geen luchtinlaatventielen „In onze bestaande stal met onderdrukventilatie is het klimaat ook goed, maar is het niet zo fris als in onze nieuwe stal”, vergelijkt Willem. In hun bestaande stal werken ze met onderdrukventilatie via nokventilatoren. Wanneer het daar in de zomer warmer wordt, schakelen de lengte ventilatoren ook in. „In die stal zit aan beide kanten een overdekte uitloop. Wat betreft tochten, valt het mee in die stal. We hebben in die stal geen verhoogde uitval door coli”, zegt Willem.
Alle drinknippellijnen in de nieuwe stal zijn voorzien van een automatisch spoelsysteem. „Iedere morgen worden de drinknippellijnen automatisch doorgespoeld omdat we veel belang hechten aan een goede drinkwaterkwaliteit voor onze hennen”, vertelt Berend-Jan. De familie werkt om die reden ook met leidingwater. „Indien we de hennen grondwater van eigen bron willen geven, moet je eerst investeren in een eigen grondwaterinstallatie. Bovendien zijn de risico’s dat daar wat fout gaat veel groter dan met leidingwater”, motiveert Berend-Jan.
De hennen krijgen water vanuit een voorraadvat zodat ze bij pieken altijd water op voorraad hebben.
De mestbeluchting gaat via de warmtewisselaar. Lalkens moest investeren in de warmtewisselaar om ammoniak te reduceren. „Het drogestof percentage van de mest ligt dankzij de mestbeluchting via de warmtewisselaar rond de 70 procent. In onze oude stal werken we niet met mestbeluchting. De mest heeft in die stal heeft vaak slechts een drogestof percentage van rond de 50 procent. In de winter ligt het daar vaak nog onder. De mest is echter wel altijd stapelbaar. Wij hebben ons ingeschreven om al onze pluimveemest straks aan de pluimveemestvergister in Wijster te leveren. Voor de vergister is het niet erg dat de mest slechts een drogestof percentage van 50 procent heeft”, zegt Berend-Jan. Hij draait twee keer per week de mest af. „Wanneer we gaan leveren aan de pluimveemestvergister hopen we gebruik te kunnen maken van mestcontainers. De vergister heeft namelijk belang bij verse mest die wekelijks wordt opgehaald. Zo kunnen ze de containers elke week omwisselen”, legt Berend-Jan uit.
Aan de rechterzijde van de stal zit een overdekte uitloop (wintergarten) van 7,5 meter breed. In de uitloop plaatste Lalkens strobalen die als afleidingsmateriaal voor de hennen dienen en waar ze op kunnen vliegen.
Voor de overdekte uitloop zit een afdak. „Ik heb dat bij een leghennenhouder in Duitsland gezien. Ik vind het er fraai uitzien. Bovendien komt er zo nooit regen in de wintergarten”, zegt Berend-Jan.
Ze kozen voor ledverlichting van Big Dutchman. Klaaske en Berend-Jan hadden deze verlichting in Duitsland gezien bij een open dag. Berend-Jan wou ook graag dat de verlichting aan het plafond werd bevestigd maar wel horizontaal naar beneden schijnend. „Zo creëer je geen donker gedeeltes in de nok en heb je een mooie lichtspreiding. Ik ben er tot nu toe erg te spreken over”, zegt Berend-Jan.
De eierinpakker kan de eieren zowel in doosjes als op trays inpakken. De familie verkoopt een deel van hun eieren in hun gele eierkeet aan huis en rechtstreeks aan boerderijwinkels en horeca in de buurt van Woltersum dat vlakbij de stad Groningen ligt. „We zien jaar na jaar een stijging van onze rechtstreekse verkoop. Op den duur moesten we wel investeren in een machine die eieren kan uitsorteren. Met deze opstelling voldoen we ook aan alle eisen die we moeten hebben als pakstation”, licht Klaaske toe. Berend-Jan had deze sorteer/inpakmachine al een aantal jaar in het vizier. „Ik ben super blij dat hij er nu staat. In de eerste maand moest ik er wel aan wennen maar nu werk ik met automatische piloot en wil niet meer anders”, zegt Berend-Jan.
Lalkens liet eigen eierdoosjes ontwikkelen. „We verkopen onze eieren voor 16 cent rechtstreeks aan consumenten vanuit onze eierkeet aan de weg. Ook verkopen we eieren rechtstreeks aan horeca en boerderijwinkels hier in de buurt. Voor hen liggen de prijzen iets lager. Maar het rendement is wel hoger dan bij de eierhandel", zegt Willem. Vanwege de rechtstreekse verkoop willen ze twee leeftijden hennen hebben zodat ze altijd eieren kunnen leveren.
Aangezien Lalkens tevens een pakstationstatus heeft voor de rechtstreekse verkoop moeten ze de eieren kunnen checken op haarscheuren. Dat kan via deze schouwcabine die uitgerust is met een schouwlamp en een spiegel.
De eierinpakker kan de eieren ook automatisch op gewicht sorteren. „Onze eierhandelaar heeft graag zo veel mogelijk eieren die zwaarder dan 53 gram zijn omdat supermarkten kleinere eieren niet in het schap willen leggen. In het begin van een ronde kunnen we de kleinere eieren zelf wel verkopen als kleine eitjes via rechtstreekse verkoop. Sommige consumenten zijn dol op die kleine eitjes”, legt Berend-Jan uit.
Het eierlokaal is erg ruim. „Zo hebben we genoeg ruimte om de eieren van beide stallen op te slaan. Ook werkt het erg prettig”, zegt Berend-Jan. Hun eierhandelaar haalt twee keer per week de eieren op.
In het eierlokaal installeerde de familie deels vloerverwarming voor de winter. Er zit ook een luchtkoker met inblaas. „Zo voorkom je dat er stof vanuit de stal in de eierlokaal terecht komt”, verklaart Berend-Jan.
De eieren van de oude stal komen via een eierband/brug ook naar het nieuwe eierlokaal.
Vanuit deze gele keet die vooraan de weg op hun bedrijf staat, verkoopt de familie eieren rechtstreeks aan burgers. „In het eerste jaar kwam iedereen bij ons op het erf. Maar aangezien we een oprijlaan hebben van ruim 500 meter en dit bovendien de kans op ziekte insleep vergroot, hebben we zeventien jaar geleden deze keet neergezet. Dat werkt prima”, zegt Berend-Jan.
De kantine kan tevens gebruikt worden als zichtruimte. „Ons plan is om mensen te ontvangen zodat we hen dingen uitleggen over ons bedrijf en de (leg)pluimveesector in Nederland. Nu is er regelmatig onbegrip. Door zelf uitleg te geven kun je een deel van die onbegrip weghalen”, vertelt Berend-Jan. Voordat ze nieuw bouwden, informeerde Berend-Jan alle inwoners van het dorpje Woltersum via een brief. Daardoor was vrijwel niemand tegen de nieuwbouw.
De familie installeerde ook een doorloopdouche zodat alle erfbetreders zich kunnen douchen en omkleden.
Lalkens werkt met een klimaatcomputer van Hotraco aangezien Frilim daar dealer van is. Bovendien werken ze in hun bestaande stal ook met een klimaatcomputer van Hotraco.
Op beide stallen zit een alarm. Bij een alarm krijgen zowel Berend-Jan, Willem en Klaaske telefonisch bericht.
De familie kocht een nieuw zelfstartend noodstroomaggregaat. „Dit geeft een veiliger gevoel wanneer de stroom wegvalt”, motiveert Berend-Jan. Het noodstroomaggregaat test iedere maand automatisch. Dat is zo ingeprogrammeerd.
De familie investeerde in drie nieuwe silo’s met ieder een capaciteit van 16 ton. „Ik heb bewust voor kleine silo’s gekozen zodat we die snel en regelmatig leeg voeren. Op die manier kan er nauwelijks ontmenging ontstaan in de silo’s”, vertelt Berend-Jan.
In de silohut staat een voerweger.
In de overdekte uitloop van de bestaande stal kunnen de hennen schuilen onder de bomen. De familie legde dit jaar zonnepanelen op een aantal daken. „We zijn hierdoor naast energieneutraal ook energie leverancier. De subsidie maakte de investering in zonnepanelen interessant”, zegt Willem.
De hennen in de bestaande stal gingen twee weken na het maken van de foto’s weg naar de slacht. Tijdens het maken van de foto’s scharrelden ze nog buiten op de kleigrond.
De bomen in de uitloop naar de nieuw stal moeten nog groeien. „De hennen in de nieuwe stal kunnen tot aan Woltersum lopen. De hennen in de oude stal tot aan de stad Groningen”, zegt Willem met een grote glimlach.
Het dorp Woltersum ligt hemelsbreed amper 10 kilometer van Loppersum in het aardbevingsgebied in Noordoost Groningen. Door de aardbevingen kwamen er scheuren in de muur van hun oude boerderij. Bouwvakkers verstevigden de muur zodat deze niet omvalt. „We moeten eigenlijk de hele boerderij nog meer laten verstevigen. De gordingen in de nok van de boerderij zijn al verstevigd, maar dat is nog niet genoeg. Maar misschien is het nog goedkoper om nieuw te bouwen. Daar beraden we ons de komende tijd op”, zegt Klaaske. Over de schadevergoedingen voor aardbevingsschade is veel te doen, weet Klaaske. „Bij een andere boer is de hele muur ingezakt. De NAM zei dat het een verouderde boerderij was. Maar zonder aardbevingen was de muur nooit ingezakt, gaf de boer vervolgens aan. Deze boer heeft geen schadevergoeding gehad”, vertelt Klaaske.
Willem en Klaaske bouwden in 2002 hun eerste leghennenstal die ze in 2003 in gebruik namen. Willem groeide niet op een boerderij op. Van jongs af aan wilde hij echter al boer worden. Hij en Klaaske kochten in 1993 dit bestaande melkveebedrijf en begonnen met vleesvee. Eind jaren 90 gooide de BSE-crisis en de MKZ roet in het eten. Dit zorgde ervoor dat de roodvleesmarkt instortte waardoor de verdiensten met het vleesvee heel minimaal waren. De familie wilde eigenlijk emigreren tot een collega-boer hen adviseerde een leghennenstal te bouwen. Het vleesvee houden ze al jaren niet meer. Wel hebben ze nog 45 hectare grasland die Willem bewerkt. De ronde grasbalen gaan onder andere naar zijn dochter die in het nabijgelegen Westerbroek een paardenpension/manege runt. Samen met hun andere zoon Jurrien (27) kochten Willem en Klaaske zes jaar geleden (in 2015) een melkveebedrijf in Oost-Duitsland. Daar melkt Jurrien 350 melkkoeien. Vader Willem werkt één week per maand in Oost-Duitsland mee. Moeder doet de administratie van het leghennenbedrijf en Berend-Jan focust zich volledig op de leghennen. „Ik ben een soort vliegende keeper”, zegt vader Willem. „Berend-Jan is echt de kippenboer. Vroeger als kleine jongen was hij altijd al bij de kippen te vinden.” Berend-Jan volgde aanvankelijk een opleiding logistiek en management aan het MBO omdat hij dacht dat Jurrien het boerenbedrijf zou overnemen. Later toen hij toch de kans kreeg om het bedrijf over te nemen, ging hij één dag per week naar de MBO pluimvee-opleiding in Barneveld en liep op meerdere leghennenbedrijven stage. „Op die bedrijven heb ik veel geleerd door met de leghennenhouders te sparren. Bij één leghennenhouder mocht ik ook bij alle gesprekken met de voervoorlichter en dierenarts zitten. Dat was erg leerzaam.” Zijn huidige dierenarts, voervoorlichter en voorlichter van hun hennenleverancier zijn hele ervaren mensen. „Die geven mij echt goede tips en zeggen 'dat moet je zo en zo doen'. Dat ik als jonge knaap die net drie jaar leghennenhouder is met zulke ervaren mensen mag werken, is toch machtig mooi."
„Na de nieuwbouw heb ik een mooi bedrijf voor de toekomst. Het genetisch potentieel van leghennen wordt ieder jaar beter. Daarom is mijn streven om iedere koppel beter te draaien”, noemt Berend-Jan zijn ondernemersdoel voor de komende jaren. „We houden de bruine hennen normaal tot 85 weken aan. Maar hebben de hennen ook al eens 88 weken aangehouden. De laatste drie weken viel de eischaalkwaliteit destijds tegen waardoor dat niet loonde. De komende jaren willen we wel proberen de hennen rond de 90 weken aan te houden en nog meer eieren per hen te rapen.” Lees de reportage met het ondernemersverhaal van de familie Lalkens zaterdag 28 augustus in het regionale agrarische vakblad Veldpost.
.png){kind=logo}
