Boerderij: Bart-Jan Oplaat: ‘Vandaag bruggenbouwer morgen op de barricade’

Bart-Jan Oplaat heeft op 1 juli de NVP-voorzittershamer overgenomen van Hennie de Haan. Waar legt hij het accent en hoe gaat hij de belangen van de pluimveehouders behartigen? “Je kunt met mij alle kanten op.”

Zes speerpunten telde het beleid van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) de afgelopen jaren. Bart-Jan Oplaat meent dat er eigenlijk maar één kwestie is. Alle problemen komen namelijk voort uit de macht in de keten en dus de verdeling van de marge. Hij wil zich de komende jaren inzetten voor een beter verdienmodel voor de pluimveehouder.

De Nederlandse Vakbond Pluimveehouders stelde na uw benoeming dat u voor een lastige opgave staat. Wat bedoelde de NVP daarmee?

“Er is een groot gebrek aan kennis over de pluimveehouderij op het departement, bij de media, in de politiek en bij de burger. Toen het ministerie van LNV ophield te bestaan, zijn de ambtenaren herverdeeld. Niet iedereen is naar Economische Zaken gegaan en toen er weer een ministerie van Landbouw kwam, is niet iedereen met kennis van de agrarische sector daarnaartoe gegaan. Er is dus een dubbele verdunning van de kennis geweest.

Geen enkele krant heeft nog een landbouwjournalist. Zo stond bij een artikel over mestkuikens een foto van een legbatterij. Die zijn sinds 2012 verboden … Bij een artikel over mestproblematiek stond een foto van een giertank die werd uitgereden. Een foto uit 1990? Er verschijnt veel in de media dat compleet onjuist is. Mensen vormen hun mening op basis van die foutieve informatie, ook politici. Veel Kamervragen worden gesteld naar aanleiding van berichtgeving in kranten.

Grote schreeuwers zoals Wakker Dier bepalen de politieke agenda

In de landbouwcommissie van de Tweede Kamer hebben alleen Caroline van der Plas en Roelof Bisschop kennis van zaken. Hoe kun je de regering controleren als je de kennis niet hebt? Neem het amendement van Leonie Vestering van de Partij voor de Dieren over het niet langer aanpassen van dieren aan het systeem en een fokverbod als problemen dreigen. Dat amendement is helemaal niet uitvoerbaar. Het is net alsof je over het verkeer zegt dat mensen langzamer moeten rijden wanneer het druk op de weg is. Maar wanneer is het druk en hoe hard gaan we dan rijden? Het is de taak van de leden van de Eerste Kamer om te kijken naar de uitvoerbaarheid, maar die hebben allemaal zitten slapen. Dat amendement maakt ook duidelijk dat het de Partij voor de Dieren niet om de dieren gaat. Ze willen dat wij verdwijnen en meten met twee maten. Ze hebben gezegd dat huisdieren uitgezonderd worden, omdat paardenmeisjes die op de PvdD stemmen anders niet meer op de rug van een paard zouden mogen zitten.”

Heeft de pluimveehouderij daardoor een slecht imago?

“Nee, het imago is hartstikke goed. Uit representatief onderzoek onder 2.000 mensen, dit jaar uitgevoerd in opdracht van de pluimveesector in Nederland, blijkt dat 81% positief is. Die mensen staan echter niet met grote stukken in de krant, die zitten niet in de Tweede Kamer. We hebben dus wel een license to produce, alleen niet volgens een aantal grote schreeuwers, zoals Wakker Dier. Die bepalen de politieke agenda.”

De supermarkten belijden duurzaamheid alleen met de mond

Hoe zit het met de agenda van de NVP, wilt u nieuwe thema’s aandragen?

“We hebben nu zes speerpunten, maar het voornaamste is het verdienmodel. Al het andere hangt daarmee samen. Je kunt wel roepen dat we moeten verduurzamen, maar hoe moet dat dan als we de investeringen niet kunnen terugverdienen? Willen jullie dat er extra zitstokken komen? Prima, maar wat is dat je dan waard?

De supermarkten belijden duurzaamheid alleen met de mond. Ze maken afspraken met slachterijen en die gaan op hun beurt shoppen bij boeren die gewillig zijn om daarvoor te investeren. Ze stappen op de boeren af die de minste investeringen hoeven te doen, omdat ze al voorloper zijn, bijvoorbeeld met daglicht in de stal. Op die manier wordt de prijs gezet voor alle pluimveebedrijven, terwijl de kostprijs van de investeringen voor de meeste pluimveehouders veel hoger ligt.

We zijn uitgeleverd aan de slachterijen en indirect aan de supermarkten. Jumbo, Albert Heijn en Superunie houden dit systeem in stand. Ze blijven tegen een zo laag mogelijke prijs inkopen en dan verandert voor de pluimveehouder niets. Wij zeggen: practice what you preach.”

Als we de pluimveehouderij halveren, waar gaat dan het sojaschroot uit de margarinefabriek naartoe?

Bent u als voorzitter een verbinder?

“Je kunt met mij alle kanten op. Ik kan vandaag een bruggenbouwer zijn en morgen samen met FDF op de barricade staan. Het hangt ervan af wat beter is voor het resultaat. In de pers is het gemakkelijker om er met gestrekt been in te gaan. Dan wacht ik dat telefoontje van bijvoorbeeld Jumbo wel af en leg uit waarom ik iets zo gezegd heb. In een persoonlijk gesprek kun je genuanceerder zijn.”

Hoe denkt u over het uitkopen van pluimveehouders op vrijwillige basis?

“Daar ben ik in principe op tegen. Dat lost het stikstofprobleem niet op. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft uitgerekend dat als alle dieren, mensen en de industrie uit Nederland weg zouden zijn, we de kritische depositiewaarden nog steeds niet halen. Kippen vreten het afval uit de humane voedingsmiddelenindustrie. Als we de pluimveehouderij halveren, waar gaat dan het sojaschroot uit de margarinefabriek naartoe? Dan creëren we dus een afvalprobleem. En waar gaat de akkerbouw de extra kunstmest vandaan halen die nodig is als er geen kippenmest meer is? Bovendien is de landbouw de kern van de samenleving op het platteland.”

Tekst: Norbert van der Werff