Nederland staat aan de vooravond van een omvangrijke landelijke herinrichting.
Minister-president Mark Rutte zegt dat de ‘verbouwing van Nederland’ de derde grote herinrichting is van ons land sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij vergelijkt de herinrichting met het Marshallplan en het plan Mansholt. Het kabinet heeft in de deze week aangeboden begroting een bedrag van € 6,8 miljard uitgetrokken voor met name het klimaatbeleid. Maar volgens Rutte is dat bedrag bij lange na niet genoeg om alles te doen wat nodig is.
Klimaat-, water- en stikstofdoelen
De landelijke inrichting is nodig om uitvoering te geven aan de klimaat-, water- en stikstofdoelen, waarvoor nog tientallen miljarden euro’s nodig zijn, volgens de premier. Rutte zegt dat op ambtelijk niveau plannen worden voorbereid waar het nieuwe kabinet of het huidige kabinet in overleg met de Kamer mee aan de slag kan.
Gebiedsindeling in drie verschillende typen
Wageningen Universiteit is in dat kader bezig met onderzoek naar een gebiedsaanpak voor natuur en stikstof aan de hand van een aantal voorbeeldgebieden. Daarbij wordt gekeken naar een gebiedsindeling in drie verschillende typen. Daarbij zijn gebieden gereserveerd voor de landbouw, maar ook gebieden waar het landschap en de natuur moeten worden beschermd, en waar landbouw minder voor de hand ligt.
Adviesgroep
Een ambtelijke adviesgroep gaf in mei van dit jaar een leidraad op basis van drie inrichtingsprincipes, waarbij het ruimtegebruik past bij de bestaande water- en bodemstructuur. De ambtelijke groep stelde dat gebieden met geschikte landbouwgrond moeten worden beschermd tegen functieverandering; in andere gebieden kan de ruimte op verschillende manieren worden gecombineerd, bijvoorbeeld door waterberging, natuurherstel, recreatie te combineren met extensieve landbouw; of in andere gebieden intensieve landbouw met energieopwekking.
Gericht opkopen van piekbelasters
Rutte zegt dat nieuwe maatregelenpakketten kansen moeten bieden aan boeren die willen doorgaan, terwijl boeren die willen stoppen de mogelijkheid moeten krijgen met een beëindigingssubsidie hun bedrijf goed af te kunnen sluiten. Plannen omvatten onder andere het gericht opkopen van piekbelasters en extensiveren van landbouw in bepaalde gebieden. De minister-president spreekt in dat kader over een omslag naar een duurzame toekomstbestendige landbouw.
Landbouw perspectief bieden
Doel is niet alleen om de stikstoflast op natuur te verminderen en de uitstoot van broeikasgassen te reduceren, een bijkomend doel is in een meerjarig programma de landbouw perspectief te bieden en tegelijk de vergunningverlening voor economische activiteiten weer op gang te brengen. Op ambtelijk niveau wordt onder andere gekeken naar plannen om te zien waar in het land de landbouw prioriteit kan krijgen.