NieuweOogst: Onverwacht grote meerderheid stemt voor boer-tot-bordstrategie

Het Europees Parlement heeft met een onverwacht grote meerderheid ingestemd met de nieuwe boer-tot-bordstrategie, met 452 stemmen voor, 170 tegen en 76 onthoudingen. Die uitslag betekent dat ook in de drie grote fracties grote meerderheden instemden, ook nadat maandag via 48 amendementen verstrekkende uitbreidingen waren aangebracht.

Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski zei in een eerste reactie dat de zo grote meerderheid voor de visie een signaal is dat we ons voedselsysteem moeten verbeteren en dat we op de goede weg zijn. Voedselcommissaris Stella Kyriakides en verscheidene fractieleiders bedankten ook de Nederlandse Europarlementariër Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren). Zij had als rapporteur veel energie gestoken in de 48 compromissen die tussen de Milieucommissie en de Landbouwcommissie werden bereikt.

Dit betekent dat de Europese Commissie verzekerd is van steun voor de 27 voorstellen die vorig jaar door Eurocommissaris Frans Timmermans werden aangekondigd in het kader van de boer-tot-bordstrategie. De Europese Commissie zal deze tussen nu en 2024 omzetten in wetgeving. Over elke wetswijziging wordt ook steeds nog apart gestemd door de Europese lidstaten en het Europees Parlement.

Verdienmodel
Om ervoor te zorgen dat dat boeren een eerlijke verdienmodel kunnen krijgen of behouden, wil het Europees Parlement dat de Commissie zich meer inspant om de positie van boeren in de toeleveringsketen te versterken. Onder meer in handelsverdragen en in mededingingsregels.

Een aantal Nederlandse Europarlementariërs heeft zich kritisch uitgelaten over het feit dat al over de boer-tot-bordstrategie gesproken en gestemd moest worden zonder dat er een complete effectenbeoordeling beschikbaar is. Zo'n effectbeoordeling maakt onder meer duidelijk wat de gevolgen van de boer-tot-bordstrategie zijn op het inkomen van boeren en de voedselzekerheid. 'Dat wekt bij mij veel chagrijn op', verklaart VVD-Europarlementariër Jan Huitema.

Dierlijke mest
'Ik ben zeker niet tegen minder gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest, maar wel op voorwaarde dat er alternatieven voorhanden zijn', stelt Huitema. Een logisch alternatief voor bijvoorbeeld kunstmest is volgens hem dierlijke mest. 'Maar door Europese wetgeving kunnen boeren op dit moment hun eigen dierlijke mest niet ten volle gebruiken voor hun gewassen. In plaats daarvan worden ze gedwongen kunstmest te gebruiken', zei hij.

Ook Bert-Jan Ruissen (SGP) verwierp de nieuwe voedselstrategie. Hij noemt de doelen in de boer-tot-bord-strategie 'overambitieus'. 'Dit terwijl er steeds meer signalen van groen op oranje springen', zei hij tijdens het debat in Straatsburg over de boer-tot-bord-strategie. 'Diverse onderzoeken waarschuwen voor een sterke daling van de productie, voor een stijging van de consumentenprijzen, toenemende afhankelijkheid van invoer en slechts een beperkte milieuwinst.'

Waarschuwingen
Ruissen had liever gehad dat het Europees Parlement zichzelf serieus had genomen en de Europese Commissie tot de orde had geroepen. 'Die lijkt blind te zijn voor alle waarschuwingen. Het is tijd om aan de noodrem te trekken, door nu geen groen licht te geven aan de onhaalbare top-downdoelen die zijn voorgesteld', zei hij in het debat. De SGP'er noemde het zeer ernstig dat de Europese Commissie niet eerder 'de eerste waarschuwingssignalen' heeft gedeeld waaruit blijkt wat de mogelijke risico's zijn van de boer-tot-bordstrategie. Hij doelt daarmee op het rapport van het Joint Research Centre.

Ook Annie Schreijer-Pierik (CDA) bleef in haar reactie op de stemming verwijzen naar eerdere pleidooien voor een volledige doorrekening. Daarvan hadden de Eurocommissarissen gezegd dat de boer-tot-bordstrategie daar nog niet concreet genoeg voor is. Volgens Schreijer-Pierik hebben studies gewaarschuwd voor aanzienlijke productiedalingen, afhankelijkheid van voedselimporten en onzekere gevolgen voor landbouwinkomens. Zij stemde daarom tegen.

Hard bevochten compromis
Volgens Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks, zijn de voorstellen een hard bevochten compromis tussen de conservatieve en progressieve vleugels van het Europees Parlement. 'Het is nu wel zaak dat dit wordt omgezet in goede wetgeving en de juiste investeringen. Want we zien vaak: als het om de landbouw gaat, is verandering plots extra moeilijk.'

De PvdA is er voorstander van dat ook de sociale rechten van werknemers in de land- en tuinbouw worden opgenomen. Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA): 'Als sociaaldemocraten hebben wij ons ook hard gemaakt voor verbetering van de werkomstandigheden. We moeten de mensen beschermen die er dagelijks voor zorgen dat onze borden gevuld zijn.'

Peter van Dalen (ChristenUnie) stemde voor de boer-tot-bordstrategie omdat daarin wordt gepleit voor een wijziging van ons voedselsysteem. 'Ik heb daarom voor het omvangrijke eigen eisenpakket van het Europees Parlement gestemd. De kans is groot dat deze systeemwijziging tot hogere prijzen in de supermarkten leidt. Toch zou geen actie ondernemen ons pas echt duur komen te staan, zowel financieel als vanwege onze gezondheid en het klimaat.'