Pluimveeweb: 'Vaccineer standaard tegen vogelgriep; niet pas bij een uitbraak'

„Vaccineer in Nederland standaard tegen vogelgriep; niet pas bij een uitbraak want dan loop je achter de feiten aan.” Dat adviseert technisch directeur en pluimveedierenarts Rik Koopman van farmaceut MSD Animal Health. Hij verwacht dat vaccinatie tegen vogelgriep binnen enkele jaren gemeengoed is. „Technisch kan het. Alleen, het mag niet vanwege huidige regelgeving en handelsbarrières. Daar zijn nu meerdere gesprekken over met als doel deze binnen enkele jaren om te zetten naar acceptatie van pluimveeproducten die afkomstig zijn van tegen vogelgriep gevaccineerde dieren.”

Koopman gaf vorige week woensdag 13 april een presentatie op een bijeenkomst van Agrivaknet in Deventer waarin de aanpak van vogelgriep centraal stond. De basishouding tegenover vogelgriepvaccinatie van de Wereldorganisatie voor Diergezondheid (OIE) is sinds medio vorig jaar positief. Dat is een belangrijke stap, zei pluimveedierenarts Sjaak de Wit van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) en de Universiteit Utrecht. „De landen zijn nu aan zet. Ik hoop dat we binnen enkele jaren vaccineren tegen vogelgriep. Op zijn vroegst misschien al wel binnen twee jaar”, zegt De Wit.

„In zeldzame gevallen kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens. Vogelgriep is dus een zoönose. Dat is ook een belangrijk argument om te vaccineren”, voegde Koopman toe aan alle eerdergenoemde argumenten voor vaccinatie.

R-waarde onder de 1

Een belangrijke reden om te vaccineren is dat het virus niet verder verspreidt, gaf Koopman aan. „De zogeheten reproductie-waarde (R-waarde) moet evenals bij Covid (corona) onder de 1 liggen. Dit betekent dat de infectie uitdooft. Wanneer deze boven de 1 ligt, betekent dit dat een besmette kip meerdere soortgenoten kan besmetten en het virus zich verder uitbreidt.”

Standaard vaccinatieprogramma

Hij is voorstander van een standaard vaccinatieprogramma tegen vogelgriep in combinatie met een solide monitoring. Niet om pas te vaccineren bij een uitbraak. „Dan loop je achter de feiten aan. Bovendien is het dan de vraag wanneer je gaat starten en of er voldoende vaccin en mankracht is.”

Eenden en kalkoenen zijn gevoeliger voor vogelgriep dan andere kipsoorten, zei pluimveedierenarts Sjaak de Wit. „Gaan we in Nederland enkel leggende dieren, kalkoenen en eenden vaccineren”, vroeg Koopman zich af. „Enkel vaccineren in waterrijke gebieden is al weer achterhaald nu er dit vogelgriepseizoen ook in andere regio’s uitbraken zijn. Bovendien waren er ook uitbraken bij vleeskuikens waar dat voor 2020 nooit voorkwam. Uiteindelijk moet je een vaccinprogramma opstellen dat past bij de virusdruksituatie. Dus stel dat de virusdruk in de zomer niet of nauwelijks aanwezig is, dan hoef je vleeskuikens niet te enten.”

„Wanneer we weten welke dieren geënt moeten worden, kunnen we ook bepalen hoe we dat het beste kunnen doen. Arbeid is namelijk schaars in de pluimveehouderij en wordt enkel schaarser. Entploegen komen lastig aan nieuwe medewerkers. In ovo enting is een optie bij vleeskuikens maar wellicht ook bij opfokleghennen”, zegt Koopman.

Vaccin twee jaar houdbaar

Farmaceuten hebben vaccins in ontwikkeling en er zijn al bestaande vaccins die technisch inzetbaar zijn, maar deze zullen dan eerst nog geproduceerd moeten worden en de productie wordt opgestart zodra bekend is dat vaccins ook echt ingezet gaan worden. „Een vaccin is beperkt houdbaar, meestal zo’n twee jaar”, zegt Koopman. „Wanneer de handelsbarrières van tafel zijn, spelen we hier als farmaceuten op in en kunnen we vaccins produceren. Dit kunnen combivaccins zijn, bijvoorbeeld een combivaccin gebaseerd op een Marek-vector (HVT) die een belangrijk stuk van het vogelgriepvirus met zich meedraagt en dus met een injectie bescherming biedt tegen Marek en vogelgriep."

„We onderzoeken of vaccins geen negatieve gevolgen hebben voor de technische resultaten en passen het vaccin aan wanneer dit wel zo is”, zei Koopman na een vraag van een bezoeker van de bijeenkomst.

MSD AH praat momenteel met vertegenwoordigers van het Nederlandse ministerie van Landbouw, de Europese Commissie en de OIE. Het doel van MSD Animal Health is om gezamenlijk naar oplossingen te zoeken om vogelgriep beter beheersbaar te maken. Op de onderzoeksafdeling wordt onderzoek gedaan naar het verbeteren van bestaande vaccins en de ontwikkeling van nieuwe vaccins. „Net als velen in de pluimveesector vinden we namelijk dat vaccinatie een heel belangrijk onderdeel is in de toekomstige aanpak van vogelgriep. Ook bij vaccinatie moet echter gemonitord blijven of het virus aanwezig is of niet. Vaccinatie is dus niet de oplossing maar wel een heel belangrijk onderdeel ervan.”