Pluimveeweb: Kans op vogelgriepbesmetting in herfst groter Creatief denken met hygiëne in het vizier

Erf- en stalhygiëne zijn superbelangrijk voor het beperken van risico’s op insleep van vogelgriep via wilde vogels en voor het beperken van risico’s op tussenbedrijfverspreiding. „ Met het najaar en de komende vogeltrek is extra aandacht voor de bioveiligheid een belangrijk wapen” , zegt Francisca Velkers, die de besmette bedrijven bezoekt.

Velkers, universitair docent, dierenarts en epidemioloog van Universiteit Utrecht, besprak tijdens het persmoment vogelgriep bij Wageningen Bioveterinary Research 28 september in Lelystad het belang van hygiënemaatregelen in de strijd tegen vogelgriep. Zij bezoekt, vaak samen met Armin Elbers van Wageningen Bioveterinary Research, met vogelgriep besmette bedrijven om mogelijke oorzaken van besmetting te achterhalen.

Onderzoek besmette bedrijven

„De ervaring van de vele vogelgriepbesmettingen leert dat er geen eenduidige oorzaak van de besmetting is aan te wijzen. Er wordt allereerst bekeken hoe waarschijnlijk het is dat besmette wilde vogels in de buurt aanwezig zijn geweest. Bij sommige bedrijven vallen plaatselijke risicoverhogende omstandigheden of werkzaamheden in de omringende percelen van de stal op. Maar hoe het virus precies de stal is binnengekomen, is vaak zoeken naar een speld in een hooiberg. „We lopen altijd alle kleine punten na en zoeken naar verbeterpunten bij erf- of stalhygiëne, plaagdierbestrijding en alle andere mogelijke manieren waarop het virus kan binnenkomen. Ook kieren, spleten, lekkages en luchtinlaten worden allemaal onder de loep genomen”, zegt Francisca Velkers. Bij geen enkel bedrijf is de oorzaak van besmetting met zekerheid vast te stellen. „Opvallend zijn wel de snelle meldingen en het snelle ruimen in Nederland. Daarvoor is de verspreiding tussen bedrijven beperkt en hebben we minder besmette bedrijven dan bijvoorbeeld Frankrijk en Hongarije”, aldus Velkers.

Risicovolle periode

Het najaar is van oudsher de meest risicovolle periode van vogelgriepbesmettingen. Dit jaar is vogelgriep niet weggeweest en wetenschappers zijn bang voor een explosief vogelgriepseizoen.

In het najaar is aandacht voor het verminderen van risicofactoren extra belangrijk. In deze periode zijn er niet alleen grote aantallen watervogels die naar Nederland komen, maar is het ook natter en vaker mistig en gaan de temperaturen omlaag. Ongedierte zoekt warmere plekken op en kunnen het vogelgriepvirus binnenslepen. En ook oogsten en maaien en baggeren van sloten kunnen een risico vormen. Dit trekt wilde vogels en plaagdieren aan, en met wildevogelmest besmeurde deeltjes kunnen terechtkomen in de buurt van de stal en misschien ook in de lucht. Ook is het rijden door moddersporen van voertuigen die het land op zijn geweest, of door bermen of waterplassen met wildevogelmest die mogelijk besmet kan zijn met vogelgriep, een risico.”

Het advies is dan ook voertuigen niet vlak bij de stallen te laten komen en anders alleen na reiniging en ontsmetting van de wielen en de wielkasten. Ook de eigen voertuigen. „Wees creatief in het bedenken hoe vogelgriepvirus binnen zou kunnen komen en probeer daar wat aan te doen”, is het advies van Velkers..

Praktische oplossingen

Velkers raadt pluimveehouders ook aan om bijvoorbeeld afspraken met eigenaren van weilanden en waterschap te maken over maaien van slootranden, baggeren en landwerkzaamheden. „Door de binnenkomst van deeltjes gras, stof, veertjes etcetera via de inlaat te beperken bij werkzaamheden buiten de stal, kun je de kans dat vogelgriep binnenkomt misschien beperken.” Op winderige dagen wil je liever niet dat dit soort werkzaamheden worden gedaan, en je kunt denken aan het sluiten of afschermen van de luchtinlaten en ventilatoren tijdens de werkzaamheden.

Een ander bespreekpunt is hoe baggerafval, oogst- of maaiselresten worden opgeruimd. Laten liggen trekt wilde vogels en plaagdieren aan, maar het opruimen of verpulveren kan ook weer zorgen voor stofvorming. „Er is nog veel onduidelijk en niet bewezen. We zijn met man en macht veel aan het onderzoeken. We denken dat het vogelgriepvirus ook via luchtinlaten naar binnen kan komen, maar goed wetenschappelijk onderbouwd is dit nog niet. Het is nu wel zo dat de druk van vogelgriep zo hoog is dat we alle mogelijke oorzaken van besmettingen willen delen. Onze ervaring is dat pluimveehouders heel innovatief zijn en graag praktisch meedenken in oplossingen om vogelgriep buiten de staldeur te houden”, besluit Francisca Velkers.

In het vakblad Pluimveeweb van oktober is een achtergrondverhaal over vogelgriep en biosecurity te lezen. Het vakblad verschijnt donderdag 13 of vrijdag 14 oktober. Wil je het vakblad in gedrukte vorm ontvangen of wil je het digitaal lezen? Kies dan hier voor een gratis proefperiode of kies meteen het abonnement dat het best bij jou past.