Stikstof , dierenwelzijn én het verdienmodel staan centraal in 2023, het jaar waarin het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), het Convenant Dierwaardige Veehouderij én het Landbouwakkoord hun beslag moeten krijgen. Rond de jaarwisseling heerst nog veel onzekerheid over de precieze invulling ervan. Belangenbehartigers spreken hun zorgen uit en vragen om duidelijkheid en vooral ook om perspectief. Ook de aanhoudende vogelgriepdreiging is en blijft een belangrijk aandachtspunt.
Lees de visie van pluimveevoormannen:
‘We staan voor enorme uitdagingen’
Kees de Jong, voorzitter van LTO/NOP. LTO/NOP -voorzitter Kees de Jong maakt zich zorgen over de gevolgen van het NPLG. “Stikstof is en blijft ook in 2023 een heel belangrijk onderwerp. De gebiedsgerichte aanpak is vooral ook voor lokale bestuurders van groot belang. Zij vechten in hun regio’s voor het bestaansrecht van pluimveebedrijven. Wat betekent het als veel pluimveehouders in een bepaalde regio moeten stoppen? Hoeveel kun je krimpen? Wat is de kritieke massa om als Nederlandse pluimveesector een voortrekkersrol te blijven vervullen?”
Wat is de kritieke massa om als Nederlandse pluimveesector een voortrekkersrol te blijven vervullen?
Het Convenant Dierwaardige Veehouderij is voor De Jong ook een punt van zorg en aandacht. “Wat wordt van ons als sector straks verwacht en in hoeverre worden we beschermd? ‘Gaat het goed landen?’, vraag ik me af. Men heeft de mond vol van klimaat en dierenwelzijn, maar we zien dat consumenten in de supermarkt vaak tegenovergestelde keuzes maken.”
Grote onzekerheid
Het is wachten op concrete invulling van het beleid. Intussen is er sprake van grote onzekerheid, zo ziet De Jong. “Bedrijven willen wel vooruit, maar worden tegengehouden. Als je niet kan bewegen dan sta je stil. De overstap naar Beter Leven-kuikens is daar een goed voorbeeld van. Veel bedrijven willen innoveren en aan de maatschappelijke wensen voldoen, maar worden nu klemgezet door de regelgeving en stikstofperikelen. Geef deze bedrijven de ruimte. Daarbij wil ik verschillende soorten bedrijven en markten niet tegen elkaar afzetten. Voor de overstap naar Beter Leven-kuikens liggen harde leveringsafspraken met de retail. Wat gebeurt er als vleeskuikenhouders niet tijdig hun stallen kunnen aanpassen? Gaat dat product dan uit het buitenland komen? Terwijl we het hier willen, maar niet kunnen produceren door het regelmoeras?”
Ook in 2023 blijven ondernemers zoeken naar mogelijkheden om hun bedrijven te ontwikkelen, zo voorspelt De Jong. “Maar het wordt hen niet gemakkelijk gemaakt. Velen staan voor de keuze; ‘ga ik door of stop ik? Stel jezelf de vraag of je nog op het juiste spoor zit. Denk goed na over wat je wilt, nu en in de nabije toekomst. Het zal de komende jaren niet gemakkelijk worden als je door wil. We staan als sector voor enorme uitdagingen”, aldus de LTO/NOP-voorzitter, die desondanks graag positief vooruitkijkt. “De sector als geheel heeft vaker laten zien veerkrachtig te zijn en ook dit dal gaat een keer over in een berg.”
‘De sloopkogel hangt boven de sector’
Bart Jan Oplaat, voorzitter van NVP. NVP -voorzitter Bart-Jan Oplaat ziet weinig positieve punten als hem wordt gevraagd naar zijn verwachtingen voor 2023. “De sloopkogel hangt boven de pluimveesector. Stikstofminister Van der Wal dendert door. Ik zie bij dit kabinet geen enkele intentie om de landbouw te behouden. PAS-melders worden in de steek gelaten en de aangedragen oplossingen van Agractie en Farmers Defence Force worden genegeerd. De overheid aast nu op het innemen van latente ruimte, zo hoor ik links en rechts. Het is te gek voor woorden. Er dreigt een kaalslag op het platteland. Daar is bewust voor gekozen en dat vind ik verschrikkelijk”, zegt Oplaat, die zich ernstig zorgen maakt over de gemoedstoestand van boeren.
?Er dreigt een kaalslag op het platteland. Daar is bewust voor gekozen en dat vind ik verschrikkelijk
Oplaat vreest de uitkomst van het NPLG. “De kaartjes worden nu ingekleurd. Het is nog niet bekend wie de piekbelasters zijn, maar pluimveebedrijven lijken een gemakkelijke prooi. Welke kant valt het op? Het wordt een dubbeltje op z’n kant.”
Statenverkiezing
De hoop van Oplaat is gevestigd op de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart. “Er wordt nu gigantisch veel haast gemaakt met de uitvoering van de kabinetsplannen. Ik hoop dat voor 15 maart niets wordt vastgelegd. De kabinetspartijen staan in de meest recente peilingen op een fors verlies. Dat is nog geen verkiezingsuitslag, maar zonder mandaat staan ze straks machteloos.”
Oplaat heeft geen hoge verwachtingen van het Landbouwakkoord. “Ik verwacht er niks van, echt 0,0. Het gaat over het verdienmodel van de boer. Maar welke middelen heeft landbouwminister Adema? Dit kabinet zet in op kringlooplandbouw. Maar juist daarbij ontbreekt het verdienmodel. Je moet dit Europees regelen. Alleen dan zorg je voor een gelijk speelveld. Anders is het economisch onhaalbaar.”
‘Bedrijfsspecifieke aanpak is kans’
Werner Buck, voorzitter Anevei. Volgens Anevei -voorzitter Werner Buck wordt 2023 een spannend en moeilijk jaar. Hij spreekt de wens uit dat individuele pluimveebedrijven op bedrijfsniveau de kans wordt geboden om aan de stikstofopdracht te voldoen. “Met stalaanpassingen en managementmaatregelen kunnen zij aan de opgave werken. Het is belangrijk dat dit dan ook wordt erkend en ingerekend. Bedrijfsspecifieke aanpak is in mijn ogen een kans voor de blijvers. Het gevaar bestaat dat er anders generiek aan de volumeknop wordt gedraaid. Dat is niet te verkopen. Op dit moment verkeren pluimveehouders in onzekerheid. Iedereen wacht af en niemand weet waar-ie aan toe is. Er moet helderheid komen.”
Iedereen wacht af en niemand weet waar-ie aan toe is. Er moet helderheid komen
Volgens Buck is het zonneklaar dat de invulling van het NPLG consequenties heeft voor de pluimveesector, zowel voor primaire bedrijven als voor andere ketenpartijen. “Het is van groot belang wat de uitkomst wordt van het NPLG. De omvang van de sector neemt af, maar het is de vraag in welke mate. Hoeveel bedrijven gaan bijvoorbeeld gebruikmaken van een uitkoopregeling en wat is de restopgave?”
Dalende koopkracht
De markt voor biologische eieren staat op dit moment onder druk vanwege de dalende koopkracht van de consument, zo ziet ook Buck. Hij heeft goede hoop dat de markt op termijn weer aantrekt, al voorziet hij op de korte termijn een verdere verschuiving richting scharrel. Anevei maakt zich intussen in Brussel sterk om voor vrije-uitloopeieren dezelfde leveringsvoorwaarden te krijgen als voor biologische eieren. “De zestienwekentermijn loopt eind januari af. Het gelijktrekken van de voorwaarden heeft in Brussel vertraging opgelopen. Ik ben bang dat besluitvorming niet voor eind januari plaatsvindt. We blijven ervoor pleiten om in Nederland gedurende een ophokplicht te kijken naar regionalisering en dus meer maatwerk.”
Buck ziet tot zijn tevredenheid dat er stappen zijn gezet in het vaccineren tegen vogelgriep. “Sinds augustus worden laboratoriumproeven gedaan met drie vaccins. In 2023 worden veldproeven uitgevoerd. Nederland trekt op met Frankrijk, Italië en Hongarije. Er worden stappen gezet, maar het duurt in mijn ogen nog zeker twee jaar voordat er gevaccineerd kan worden. Vaccinregistratie, monitoring, kosten en het handelsaspect: dat is op korte termijn niet geregeld. Daarbij moeten we nog hopen dat er een goed vaccin uitrolt voor alle diersoorten.”
‘Men leeft in Den Haag in een bubbel’
Gert-Jan oplaat, voorzitter van Nepluvi. Nepluvi -voorzitter Gert-Jan Oplaat vindt het zorgelijk hoe er met de sector wordt omgegaan. In de week voor kerst maakte landbouwminister Piet Adema bekend dat hij de maximaal toegestane temperatuur voor veetransport wil verlagen van 35 naar 30 graden. “Dat is volslagen idioot”, zo reageert Oplaat woedend. “Minister Adema is eenzijdig bezig. Het wordt zo steeds lastiger om perspectief te bieden.”
Oplaat ziet dat er een alsmaar ongelijker speelveld wordt gecreëerd. In onze buurlanden gelden immers geen vergelijkbare temperatuurrestricties voor veetransport. “Daar wordt ook niet gesproken over andere vangmethodes”, aldus Oplaat, die ziet dat bedrijven richting het buitenland gaan bewegen. “Op deze manier gaan mensen investeren in het buitenland, ook slachterijen. Ik maak me zorgen voor de Nederlandse markt voor reguliere kip. Kunnen we in Nederland op deze manier de concurrentiestrijd aan met Polen?”
Men leeft in Den Haag in een bubbel. De biologische markt stort momenteel in. Mensen kunnen de producten simpelweg niet betalen
Oplaat – die in januari om tafel gaat met landbouwminister Adema– is naar eigen zeggen ‘behoorlijk teleurgesteld’ in het huidige beleid. “Er moet een andere wind gaan waaien. Ik hoop dat de kiezer bij de Provinciale Statenverkiezingen een duidelijk signaal afgeeft.”
Kip uit Oekraïne
De Nepluvi-voorzitter heeft in januari ook een gesprek met Eurocommissaris voor Landbouw Wojciechowski. De invoer van kip uit Oekraïne is daarbij een belangrijk agendapunt. “De EU heeft een quotum van 70.000 ton voor Oekraïense invoer. Op dit moment importeren we 220.000 ton, zonder heffingen. Daarmee helpen we onze eigen bedrijfstak om zeep. De Europese belangenbehartiger Avec heeft dit aangekaart en binnen de EU is men ervan op de hoogte. Vooropgesteld: we moeten Oekraïne helpen. Maar dit is niet de goede manier.”
Blij met een Ei: focus op educatie
Legpluimveehouder Hugo Bens (57) in Haps (N.-Br.) is voorzitter van stichting Blij met een Ei. Legpluimveehouder Hugo Bens (57) in Haps (N.-Br.) is sinds het najaar van 2019 voorzitter van Blij met een Ei , de stichting die zich sterk maakt voor promotie en imagoverbetering van eieren. De focus van Blij met een Ei ligt in 2023 op educatie. Samen met de mmmEggies is Blij met een Ei eind januari aanwezig op de Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT-beurs) in Utrecht. “We promoten er onze lespakketten.”
Blij met een Ei versterkt de samenwerking met Corpus in Leiden, waar bezoekers een reis door het menselijk lichaam maken. “We moeten ons lichaam goed onderhouden en gezond houden. Ei-consumptie helpt daarbij”, aldus Bens, die met de stichting ook aanwezig is op de Wereld Ei Dag en de Nijmeegse Vierdaagse (samen met de mmmEggies). Deelname aan het Nationaal Schoolontbijt wordt nog overwogen. “We twijfelen nog, aangezien deelname best duur is.”
Blij met een Ei moet het hebben van sponsoren en donateurs. Zo’n 200 van de 800 legpluimveehouders in Nederland tellen jaarlijks € 200 neer (exclusief btw). Als het aan Bens ligt, melden meer pluimveehouders zich aan als donateur. “Promotie is heel belangrijk.”
Bens voorziet voor zover hij kan inschatten een goed eierjaar, met zeker in het eerste halfjaar goede prijzen. “We houden er ook rekening mee dat het na een periode van hoogconjunctuur weer minder wordt. Zo gaat het altijd”, zegt de legpluimveehouder, die de uitdagingen van de sector ook als kansen beschouwt. “Een verandering kan een bedreiging zijn, maar je moet er vanuit verschillende perspectieven naar kijken. Maar ik snap heel goed dat dit lastig is wanneer je als jonge ondernemer nabij een Natura 2000-gebied door wil in de sector.”
Vogelgriep hindert Kip.Kiplekker
Vleeskuikenhouder Mart Coolen (32) in Helden (L.) is voorzitter van Stichting Kip.Kiplekker. Mart Coolen (32) in Helden (L.) is sinds 2017 voorzitter van Kip.Kiplekker , de stichting die zich inzet voor de promotie van de vleeskuikensector. De activiteiten van de stichting worden flink bemoeilijkt door de aanhoudende vogelgriepdreiging, zo zegt Coolen. “Normaalgesproken organiseren we op tweede paasdag onze open dagen. We streven ernaar om per provincie een vleeskuikenbedrijf open te stellen voor bezoekers. Betere promotie is er niet. De afgelopen jaren konden de open dagen helaas niet doorgaan en het ziet er voor 2023 ook niet zo gunstig uit.”
Kip.Kiplekker ging in 2022 een samenwerking aan met Stichting Boerderijeducatie. Vogelgriep maakt het tot dusverre helaas onmogelijk om kinderen op pluimveebedrijven wat bij te brengen over de sector, zo ziet Coolen, die stelt dat promotie nog steeds een ondergeschoven kindje is. “Er wordt te weinig aandacht aan besteed, terwijl het juist zo belangrijk is. Er gaan veel negatieve en onware verhalen rond. Daarom hebben wij ook een folder met feiten en fabels ontwikkeld”, zegt Coolen, die aangeeft dat ongeveer een derde van de Nederlandse vleeskuikenhouders Kip.Kiplekker steunt.
Net als Blij met een Ei zet ook Kip.Kiplekker in op educatie. “Op de NOT-beurs presenteren we ons nieuwe lespakket voor basisschoolgroepen 6, 7 en 8”, aldus Coolen, die een spannend jaar voor de sector voorziet. “Hoe ziet onze sector er straks uit na alle stikstofperikelen en opkoopregelingen?”
.png){kind=logo}
