Boerderij: Biologisch pluimveebedrijf schakelt tijdelijk over op scharrel

Redactie

Bouke Poelsma

freelance redacteur

Op het biologische pluimvee- en melkveebedrijf van familie Vlastuin zijn elke dag drie generaties actief. Vanwege de tegenvallende markt voor biologische eieren schakelden de ondernemers in december vorig jaar tijdelijk terug naar het scharrelsegment. Maar volgende maand komen er weer biohennen op het bedrijf.

Familie Vlastuin boert op een prachtige locatie in het buitengebied van Dalfsen. “Mijn opa had ooit een gemengd bedrijf op de Veluwe. Hier zag hij meer uitbreidingsmogelijkheden”, vertelt Jan Vlastuin. Door de jaren heen veranderde er het nodige op het bedrijf. De vleesvarkenstak werd afgestoten en er werd geïnvesteerd in de pluimvee- en melkveetak. In 2011 namen de ondernemers een nieuwe stal in gebruik voor 20.000 vrije-uitloophennen. Vier jaar later schakelden ze over op biologische hennen en in 2022 gingen ze ook met de melkveetak over op bio.

Op het ruime erf aan de Venneweg wonen intussen vier generaties Vlastuin. Nog iedere dag zijn er drie generaties werkzaam. Het bedrijf wordt hoofdzakelijk gerund door Jan (56) en Klarien (54). Gerard (82) en Jopie (77) – de ouders van Jan – draaien vrijwel dagelijks samen de eieren af. Opvolgers Gerd-Jan (25) en Allard (20) richten zich hoofzakelijk op de melkveetak. Ze werken allebei parttime buiten de deur. “We zitten ruim in de arbeid en hebben nog nooit personeel gehad. We kunnen elkaars taken gemakkelijk overnemen. Dat biedt ruimte voor vakantie en dagjes weg”, zegt Jan Vlastuin. Hij is als secretaris van Biomeerwaarde Kip ook bestuurlijk actief. Het bestuur maakt zich sterk voor het verwaarden van uitgelegde biohennen.

De komende jaren hoopt de familie uit te breiden met een tweede locatie voor de opfok van jongvee of het houden van melkvee. Graag zouden ze daarbij extra grond verwerven. De ondernemers willen op termijn doorgroeien naar 90 biologische melkkoeien. Jan Vlastuin: “Het zou heel mooi zijn als onze jongens in de toekomst allebei hun eigen bedrijf hebben. Het is maar net wat er op ons pad komt en wat financieel haalbaar is.”

We namen een rationele ondernemersbeslissing. Achteraf gezien ben ik daar heel blij mee

Hectische eerste ronde biologisch pluimveebedrijf

Familie Vlastuin kijkt terug op een bijzonder jaar. De melkprijs schiet omhoog en breekt alle records. Het rendement van de biologische hennen komt na het uitbreken van de Oekraïne-oorlog zwaar onder druk te staan. “De voerprijs bleef maar stijgen, terwijl onze eierprijs gelijk bleef”, vertelt Jan Vlastuin. Het begin van de ronde is in mei 2022 ronduit hectisch. Na een wel erg korte leegstand zitten de ondernemers welgeteld zes dagen zonder eieren. Vogelgriepuitbraken en vervoersverboden schoppen de planning behoorlijk in de war. “Onze nieuwe hennen van het ras H&N Nick Chick zaten op de Veluwe en mochten niet worden vervoerd. We kregen toen 23-weekse hennen van het ras Dekalb White. Deze hennen mochten het afgesloten gebied niet in en gingen toen naar ons. De eiproductie kwam natuurlijk meteen op gang”, zo blikt Vlastuin terug.

Ook tijdens de korte leegstand maakt Vlastuin nat schoon. Die werkwijze vloeit voort uit de tijd dat de ondernemer vleeskuikens hield. Ook na de switch van vleeskuikens naar leghennen in 2003 maakt hij tussen de rondes altijd nat schoon. “Dat helpt ook om de bloedluisdruk te verminderen.”

Positief saldo met scharrel

In december 2022 schakelt het biologisch pluimveebedrijf op verzoek van handelspartner Biomeerwaarde Ei tijdens de ronde om van bio naar scharrel. “We namen een rationele ondernemersbeslissing. Achteraf gezien ben ik daar heel blij mee. Je moet geld verdienen, voor welk segment je ook produceert. Scharrel was een stuk aantrekkelijker dan biologisch. Bij Biomeerwaarde Ei is zo’n 40% van alle pluimveehouders omgeschakeld.” Vlastuin laat een vaste prijs van ruim 11 cent aan zich voorbijgaan en kiest voor de vrije markt. Hij wordt uitbetaald op de NOP-notering en beurt maandenlang een uitstekende prijs van zo’n 15 cent. “Met biologische hennen konden we geen saldo draaien. Nu zijn de hennen 94 weken oud en kunnen we al terugkijken op een positieve ronde, waarin we financieel goed hebben gedraaid.”

Vlastuin haalt deze ronde een bijzondere mijlpaal. Voor het eerst gaat hij met zijn hennen de 100-weken leeftijdsgrens passeren. Op 94 weken is het legpercentage nog 89%. Vlastuin verwacht straks uit te komen op 480 eitjes per opgehokte hen. Hij merkt in de stal hoe de fokkerij de afgelopen decennia vooruitgang heeft geboekt. “Ten opzichte van twintig jaar geleden is de eischaalkwaliteit een stuk verbeterd. Toen hadden we aan het einde van de ronde hennen van 70 weken.”

In overleg met Biomeerwaarde Ei bestelt Vlastuin voor de volgende ronde toch weer biologische hennen. Die komen op 10 november. “We kijken niet alleen naar de cijfers, maar sturen ook op gevoel. De markt trekt weer aan en is positiever gestemd. De eierprijs stijgt en de voerprijs is gezakt. Het moet weer lukken, zeker nu niet alle leghennenhouders alweer voor bio kiezen. We denken dat het weer kan. We hebben een christelijke geloofsovertuiging en proberen ons werk in afhankelijkheid van God te doen en op Hem te vertrouwen.”

Met koeien meer werk, met kippen meer rendement

De keuze voor leghennen pakte de afgelopen twintig jaar goed uit op het biologisch pluimveebedrijf. Buiten het slechte jaar 2013 om – de voerprijs was toen € 32 per 100 kilo en de opbrengstprijs bedroeg maar 4,85 cent per ei – hebben de kippen altijd voor rendement gezorgd. “De kippen zijn de financiële motor van het bedrijf geworden. Met koeien heb je relatief meer werk in relatie tot het rendement.”

Volgens Vlastuin zijn de hennen met gangbaar voer gemakkelijker te sturen. “De voeropname ligt sinds december op een constant niveau van 122 gram per kip per dag. Bij biohennen was de voeropname zo’n 128 gram, met fluctuaties van 4 tot 5 gram.”

Tijdens de huidige ronde hebben de ondernemers de mogelijkheid om te ontwormen. Vlastuin vraagt zich af hoe hij de wormendruk straks met biohennen beheersbaar houdt. “Daar maak ik me zorgen over. Met welke middelen kan ik mijn hennen gezond houden? We mogen in de biologische sector niet zomaar middelen inzetten. Dan krijgen we met wachttijd en afwaardering van de eieren te maken. In het kader van het dierenwelzijn zet ik m’n vraagtekens bij die maatregel.”

Voor het bestrijden van bloedluis heeft Vlastuin met scharrelhennen ook meer mogelijkheden. Hij gebruikt deze ronde het middel Exzolt, dat hij via het drinkwater aan zijn kippen verstrekt. Hij is er 20 cent per kip aan kwijt. Met straks weer biohennen moet hij terugvallen op een biologisch silicamiddel, om wachttijd en afwaardering te voorkomen.

Lees ook: Biologische pluimveehouders schakelen massaal om naar scharrel