Boerderij: Stichting Eierkartelschade: ‘Het is deelnemen zonder financieel risico’

Redactie

Robert Bodde

chef rundvee- en varkenshouderij

Minstens driekwart van de schikking of schadetoewijzing in de eierkartelclaim van de Stichting Eierkartelschade gaat naar de pluimveehouders. Zij hoeven geen kosten te maken. En hoe meer deelnemers, hoe hoger de schadeloosstelling uitvalt.

“Als ik zeg dat de juristen de schadeclaim tegen het eierkartel van Interovo, Wulms en Global als een makkelijke zaak zien, dan gebruik ik misschien een verkeerd woord”, zegt Jan Willem Lagerweij, de voorzitter van de stichting Eierkartelschade. “Het besluit van de ACM is spijkerhard met hele harde conclusies. De door ons geraadpleegde juristen denken dat we een sterke zaak hebben.”

De stand van zaken

Wat is nu de stand van zaken? Hoeveel aanmeldingen zijn er?

“Er hebben zich vele tientallen Nederlandse legpluimveehouders bij de stichting aangemeld. Ze zijn van allerlei grootte, maar we hebben wel de indruk dat het vooral de groter dan gemiddelde bedrijven zijn. In België begint de werving, de zaak wordt daar gefaciliteerd door de Boerenbond. De eerste Belgische pluimveehouders hebben zich al aangemeld. We oriënteren ons nog op aansluiting van Duitse pluimveehouders. Gesprekken daarover lopen. Er is interesse getoond.”

En op juridisch vlak?

“We zijn in zee gegaan met Lindenbaum Advocaten. Dat heeft veel ervaring met claims rond kartelvorming. Daarbij staan zij altijd bij. De partners hebben in het verleden bij een ander kantoor jarenlang kartellisten bijgestaan. Dat is een heel groot voordeel, deze advocaten kennen de denk- en werkwijze van beide kanten.”

Waarom is dat zo belangrijk?

“Omdat je heel makkelijk iets fout kunt doen. Advocaten van de tegenpartij zullen elk procedureel argument aangrijpen om zand in de machine te gooien. Zo mogen stichtingbestuurders bijvoorbeeld geen zakelijk belang in de uitkomst van de zaak hebben. Als relatieve buitenstaander denk je vrij makkelijk ‘ga aan tafel en onderhandel, verkort de hele gang van zaken.’ Maar vaak is het nodig om eerst te laten zien dat het menens is door een zaak te starten, voordat onderhandelingen mogelijk zijn.”

Is er al formeel of informeel contact geweest tussen de stichting, of diens advocaten, en de drie kartellisten Interovo, Wulms en Global?

“Van onze kant is nog geen contact gezocht. We willen eerst de hele schade in beeld hebben.”

Is er dan vanuit het kartel contact met u gezocht?

Het blijft stil. Lagerweij verbijt zich om iets te zeggen.

Die stilte is veelzeggend. Wie van de kartelpartijen zocht contact?

“Nog voordat de stichting opgericht is, heeft een van de drie partijen contact gezocht met LTO/NOP of de NVP. In het belang van de zaak kan ik echter niets zeggen over eventuele gesprekken die hebben plaatsgevonden.”

De hoogte van de schade

Wanneer wordt de hoogte van die schade duidelijk?

“Ik kan geen exacte data noemen. Binnenkort gaat de website www.eierkartelschade.nl live waar pluimveehouders meer informatie kunnen krijgen en waarmee ze rechtstreeks contact kunnen hebben met de stichting, dus buiten LTO/NOP en NVP om. Die hebben de claim gefaciliteerd in de opstartfase, waarna de stichting het heeft overgenomen. We zullen dit jaar nog de pluimveehouders die zich gemeld hebben aanschrijven om hun deelname te formaliseren, dat ze participeren in de claim. Dat kost hen niets. Wij zullen de deelnemers wel vragen informatie aan te leveren over het aantal geleverde eieren in een periode, wie de afnemer was, welke prijs etcetera. Al die gegevens worden vertrouwelijk behandeld. Op basis daarvan wordt de schade heel gedetailleerd berekend en onderbouwd. Die schade kan verschillen voor bedrijven die hun eieren verkochten aan de kartellisten van die van de overige pluimveehouders. Maar vergis je niet, ook leveranciers aan niet-kartellisten hebben schade, doordat de noteringen gedrukt werden. Niet alleen voor industrie-eieren, ook voor tafeleieren.”

Hoe hoog raamt u die schade?

“Het besluit van de ACM gaat uit van 10% van de inkoopwaarde. Volgens experts is dat een realistisch percentage bij een kartel als dit, maar het kan ook 20% zijn. Om het precieze percentage vast te stellen is een economische expertanalyse nodig op basis van de data van de participanten. Dat vraagt enige tijd. De claim kan echter al ingediend worden, voordat de precieze schade is berekend. Die komt namelijk pas later in de procedure aan de orde.”

Veel pluimveehouders zeggen: de afzet van eieren is een kleine wereld. Ze zijn bang voor verstoring van de relatie met hun afnemer. Remt dat de deelname?

“Ik heb dat niet rechtstreeks van pluimveehouders gehoord, het kwam wel op tafel tijdens de gesprekken die ik met LTO/NOP en NVP voerde voor ik het voorzitterschap aannam. Zij legden er veel nadruk op dat dit een heel gevoelig onderwerp is.”

Is die vrees van potentiële deelnemers terecht?

“Zoals gezegd, heb ik die vrees zelf niet gehoord van potentiële deelnemers. Ik zie het ook niet in het aantal aanmeldingen, dat is namelijk zeer groot. Het grote aantal aanmeldingen maakt het ook heel lastig voor de kartellisten om iets te doen tegen leveranciers, zij moeten immers ergens hun eieren vandaan halen. Bovendien is het streng verboden voor de kartellisten om leveranciers te bestraffen voor deelname aan de claim. Daar zullen ze door hun advocaten voor gewaarschuwd zijn. Er zijn geen incidenten bij mij, LTO/NOP of NVP gemeld dat deelnemers onder druk zijn gezet. Het is ook heel nadrukkelijk de intentie om alles via de stichting te doen. De stichting neemt de claim over en dient deze in bij de drie kartellisten. De namen van de deelnemers blijven zo veel en zo lang als mogelijk vertrouwelijk.”

Hebben participanten verplichtingen aan de stichting?

“Nee. De participanten hebben geen enkele financiële verplichting, behalve dat bij een succesvolle claim een percentage van de opbrengst naar de financier gaat die door de stichting gekozen is uit meerdere offertes. Er is overwogen om de kosten gezamenlijk als participanten te dragen, via een heffing of bijdrage. Maar op basis van een begroting en calculatie van de te verwachten kosten is gekozen voor een externe financier. Die wil een rendement hebben op zijn investering, maar als het misgaat, is hij ook alle gemaakte kosten kwijt. En die kosten kunnen hoog zijn, bijvoorbeeld voor het berekenen van de schade door economische experts.”

De verdeling van de opbrengsten

Hoe gaat het met de revenuen? Hoe wordt de opbrengst verdeeld?

“Maximaal een kwart van alle opbrengsten gaat naar de externe financier en dus minimaal 75% naar de pluimveehouders. Als meer pluimveehouders zich aanmelden of de kosten lager zijn, gaat het aandeel voor de pluimveehouders stapsgewijs omhoog. Participanten lopen dus geen enkel financieel risico, hebben alleen kans op een opbrengst. Het is dus deelnemen zonder financieel risico.

Ik roep alle legpluimveehouders op deel te nemen aan de claim

En nu je deze systematiek kent, snap je ook waarom ik alle legpluimveehouders oproep om deel te nemen aan de claim. Hoe meer ondernemers deelnemen, hoe hoger uiteindelijk de uitbetaling per participant wordt als de claim in een schikking of veroordeling uitmondt.”

Wie bepaalt of een schikkingsvoorstel hoog genoeg is?

“Formeel het bestuur van de stichting. Maar die zal voor het akkoord gaat met een schikkingsvoorstel het aan de participanten voorleggen, hun mening polsen. Een soort tussenstap om te kijken of we op de goede lijn zitten; of de afwikkeling breed gedragen wordt of afgeschoten. We zullen voor draagvlak gaan, maar als bestuur besluiten.”

Dat bestuur telt nu nog alleen maar een voorzitter.

“Dat gaat binnenkort veranderen. Het ligt voor de hand een mix te hebben tussen leden in het bestuur en de Raad van Toezicht met kennis van de sector, met een juridische achtergrond en met een financieel-economische achtergrond. We spreken op dit moment met iemand van statuur met een NVP-achtergrond.”