Boerderij: Rabobank: marktfluctuaties en regelgeving uitdagingen pluimveesector

Redactie

Dick van Doorn

freelance redacteur

De pluimveesector laat op dit moment maar een bescheiden groei zien, maar markten ontwikkelen zich nu eenmaal op verschillende snelheden. Jeroen van den Hurk is sector manager Food & Agri bij de Rabobank. Nan-Dirk Mulder is bij de Rabobank internationaal senior analist Dierlijke Eiwitten. Zij bediscussiëren de trends en bedreigingen voor de pluimveehouderij.

Nederland financiert anders dan buitenland

De Rabobank is traditioneel sterk in de landbouw in Europa en wereldwijd. De bank had in food en agri in 2022 in €113 miljard aan leningen uitstaan. €40 miljard in Nederland en €73 miljard in het buitenland.

Jeroen van den Hurk legt uit dat de manier van financieren in Nederland anders is dan elders in de wereld: “In Nederland worden landbouwbedrijven meestal zelfstandig gefinancierd, terwijl er in andere delen van de wereld vaak integraties bij zijn betrokken die de hele keten beheersen. Je hebt die integraties dus nodig om landbouw te financieren. Of, zoals in de Verenigde Staten (VS), werken we vaak samen met groothandels en grote integraties. Dit gaat vaak om bedrijven die internationaal zijn georiënteerd.”

Wat betreft de situatie op de wereldmarkt, geloven zowel Van den Hurk als Nan-Dirk Mulder dat de effecten van de coronacrisis nu langzaam afnemen. “De eierprijzen waren in Europa erg hoog en de Europese markt doet het goed”, zegt Mulder. “Maar de zeer hoge prijzen voor mengvoer en andere grondstoffen voor de landbouw waren nadelig voor de pluimveesector. De prijzen stegen in maar 5 jaar met gemiddeld ongeveer 20%. Ook de voerprijzen stegen door de lage voorraden in 2022 en de nasleep van corona en de oorlog in Oekraïne.”

De zeer hoge energieprijzen in Europa hadden ook invloed op pluimveehouderijen, net als de uitbraak van vogelgriep in verschillende EU-landen. In de Duitse markt had de invoering van OKT (zonder het doden van mannelijke leghaantjes) grote impact, zeggen de beide pluimveespecialisten. Mulder: “Dat begon al eind 2022. OKT veroorzaakte een enorme daling van de productie in Duitsland, tot wel 20%. Dat had erg dure eieren als resultaat. En dat was op zichzelf nodig, ook door de hogere kostprijs als gevolg van genoemde factoren. En dat had ook een doorwerking op de Nederlandse eiermarkt, want ongeveer 45% van alle Nederlandse eieren gaat naar Duitsland.”

Polen groeit snel

De snelstgroeiende pluimveeproducent in de Europese Unie (EU) is Polen. De vleeskuikensector is de pijler onder de Poolse groei. De sector in Polen groeit ook ondanks de wereldwijde export naar de EU. De vleeskuikensector doet het beter dan gemiddeld. Terwijl in 2013 in Polen 1,6 miljoen ton vleeskuikenvlees per jaar werd geproduceerd, is dat nu 2,8 miljoen ton vleeskuikenvlees per jaar. De pluimveesector in Polen groeit naar verwachting met 1% per jaar, ofwel 1,1 miljoen ton tot 2030. De pluimveesector krimpt in Noordwest-Europa, zo is de prognose, met een verschuiving van de productie naar Midden-, Oost-Europa en Zuid-Europa.

Maar de beide pluimveespecialisten van de Rabobank denken ook dat de pluimveeproductie in Europa over het geheel niet erg snel zal toenemen. Mulder: “Over het algemeen neemt de pluimveesector licht af. Dit komt ook door hoge inflatie – de hoge prijzen voor eieren en vlees – en EU-wetgeving, zoals de stikstofrichtlijn. Dit zette hoge druk op de volumes en ook op de vele pluimveeconcepten in Europa, omdat ze over het algemeen iets duurder zijn dan reguliere producten.”

De risico’s van vogelgriep

Zodra wereldwijd de voerprijzen weer gaan dalen, stijgt het rendement voor de vleeskuikenhouders, zeggen beide pluimveespecialisten. Mulder merkt op dat de prijzen voor vleeskuikens veel hoger waren dan voor de zomer. Hij verwacht stabiele niveaus als vogelgriep in Brazilië geen probleem wordt op de commerciële boerderijen. 35% van de wereldproductie komt uit Brazilië.

Hetzelfde geldt voor ongeveer 10% van de kipfilet in Europa. Een uitbraak van vogelgriep zou dan leiden tot een prijsexplosie. “Zonder grote incidenten blijven de prijzen dan als voor de oorlog in Oekraïne. Dat gezegd hebbende, laten de prijzen een dalende trend zien in lijn met een lagere voerprijs,” voegt hij eraan toe.

---

---

Renteverhogingen

De pluimveesector heeft marges nodig, ook voor een gezonde financiering. In dat opzicht beïnvloeden de wereldwijde verhogingen van de rente vanzelf de beslissingen in de sector. Van den Hurk zegt dat bedrijven iets terughoudender worden om te investeren: “De rentestijging verstoort de markt nog niet, maar investeringen worden soms uitgesteld.”

In de visie van Mulder is gewijzigd overheids- en klantbeleid of een gewijzigde klantstrategie een nog grotere factor dan de renteverhogingen. Niet alleen in de westerse landen, zoals de VS, Canada en de EU, maar inmiddels ook in Azië.

“Natuurbehoud, vermindering van broeikasgasemissies en andere schadelijke gassen, uitspoeling van stikstof en dierenwelzijn zijn in veel landen een item. Europa heeft natuurlijk het Fit for 55-programma met een pakket maatregelen om de broeikasgasemissies in de Europese Unie tegen 2030 met 55% te verminderen. En zowel in de VS als in Europa is er natuurlijk de Better Chicken Commitment waarin op dit moment aanvullende eisen voor dierenwelzijn in de EU worden besproken. Deze eisen worden mogelijk in 2026 of 2027 van kracht,” zegt Mulder.

Veel grondstoffen zijn overal in de wereld ook nog steeds duur, zodat de bouw van een nieuwe pluimveehouderij of een verwerkingsfabriek meer kost dan eerst, aldus de Rabobank-specialist.

Hoe zitten de vleesvervangers in de markt?

Na 2030 daalt de Europese productie van dierlijke eiwitten, toch zal de productie wereldwijd blijven groeien. De daling in Europa is niet het gevolg van een eventuele opmars van vleesalternatieven, zeggen de pluimveespecialisten van Rabobank. Het aandeel vleesvervangers is nog steeds maar 1-2% van de Europese markt. Wereldwijd is dat ongeveer 0,5%.

Van den Hurk: “Vleesvervangers waren natuurlijk een hype, maar de smaak-, milieu- en gezondheidsclaims van sommige bedrijven worden inmiddels betwijfeld. Als bank zien we vleesvervangers als een van de vele concepten die wereldwijd beschikbaar zijn.”

Mulder gelooft dat de kwaliteit de komende jaren blijft verbeteren en dat de markt van vleesvervangers uiteindelijk een nichemarkt is. “Onze schatting is dat het marktaandeel vleesvervangers in de EU uiteindelijk ongeveer 1-2% zal zijn.”

Bedreigingen door wet- en regelgeving

Beiden verwachten dat veranderingen in wetgeving invloed hebben op de pluimveesector. Zo stelt de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid voor om de bezettingsdichtheid per vierkante meter in Europa voor vleeskuikens te verlagen naar 11 kg/m2. “Vanuit marktperspectief is het lastig om je deze dichtheid per m2 voor te stellen. De impact van de implementatie van dergelijke wetgeving is dat het de EU-productie sterk vermindert, omdat dan de capaciteit van de pluimveehouderij met meer dan 60% kan dalen. En dat productieverlies is bijna onmogelijk met de bouw van nieuwe pluimveehouderijen te ondervangen,” zegt Mulder.

Ook de European Chicken Commitment (ECC) die op 1 januari 2026 in werking treedt, heeft impact. In Mulders visie zijn de ECC en de Better Chicken Commitment nog steeds marktgedreven doelen. Maar, hij gelooft dat de bedrijven die zich eraan hebben gecommitteerd in 2024 moeten beginnen, zodat ze genoeg kippen aan de verplichtingen laten voldoen. Hij merkt op: “Al deze vrij rigoureuze nieuwe regelgeving en verplichtingen zullen in ieder geval leiden tot nog hogere prijzen voor pluimveevlees en eieren in de supermarkt.”

---

---

Lees het laatste nieuws en achtergronden over vogelgriep