Boerderij: Aandeel biologische eieren daalt door strenge regels

Aangescherpte wet- en regelgeving raakt direct aan het arbeidsplezier van biologische leghennenhouders. Het aandeel biologische eieren is met 10 tot 20% gedaald.

Verschillende biologische leghennenhouders zijn recent overgestapt op het houden van vrije-uitloopkippen of scharrelhennen (Beter Leven-1 ster). Aangescherpte wet- en regelgeving maakt het er niet makkelijker op om biologische hennen gedurende de ronde fatsoenlijk in de veren te houden. Dat raakt direct aan het arbeidsplezier van de ondernemers.

Het vervallen van 5% derogatie voor biologisch leghennenvoer heeft veel impact, zo ziet Wim Thomassen van de Unie van Pluimvee Producenten (UPP) en Biomeerwaarde Ei. “De voerkwaliteit blijft achter. Biologische leghennen komen te kort. We zien kale dieren en natte mest. Schraler voer is voor sommige ondernemers zeker reden om afscheid te nemen van het biologische segment.”

Er zijn zeker 200.000 minder biologische leghennen dan normaal

Het aanbod van biologische eieren wordt duidelijk kleiner. Schattingen lopen uiteen van 10 tot 20%. Thomassen baalt naar eigen zeggen verschrikkelijk van de situatie. “Dit wil niemand.” Er is een goede vraag naar biologische eieren. Bioleghennenhouders hebben echter ook goede alternatieven voorhanden. Ook vrije-uitloopeieren en scharreleieren (Beter Leven 1-ster) zijn immers zeer gewild. “Het prijsverschil tussen biologische eieren en andere eieren is kleiner geworden”, zegt Thomassen. Dat maakt de keuze om te switchen van marktsegment ook gemakkelijker.

Als voorzitter van de Biologische Pluimveehouders Vereniging (BPV) is Dick de Koning vanzelfsprekend bekend met de situatie. “Er zijn zeker 200.000 minder biologische leghennen dan normaal. Dat is al 10% van de markt. Het is de vraag of het daarbij blijft.” Biologische leghennenhouders die nu voor de keuze staan om nieuwe hennen te bestellen, overwegen hun opties, zo ziet ook De Koning.

Pleidooi voor langere opfokperiode mét derogatie

Namens de BPV zou hij graag zien dat de voermaatregel wordt aangepast. “De derogatie van 5% geldt nog wel tijdens de zeventienweekse opfokperiode van biologische leghennen. Voor jonge dieren is middels onderzoek al bewezen dat die nog meer behoefte hebben aan de juiste aminozuren. Wij willen graag dat de opfokperiode wordt verlengd naar veertig weken om daarmee de hennen te ondersteunen totdat ze volop in de leg zijn. De start van de legronde is cruciaal. Juist in deze periode mist een biologische hen nu essentiële aminozuren. Dat breekt haar op in het vervolg van de ronde.”

Er is De Koning alles aan gelegen om de huidige voermaatregel te wijzigen, om erger te voorkomen. “Op dit moment is het ministerie voornemens om ook tijdens de zeventienweekse opfokperiode geen derogatie meer toe te staan.”

Worstelen met ontwormen

Naast het wegvallen van de derogatie worstelen biologische leghennenhouders ook met het thema ontwormen. Biologische eieren worden bij gebruik van chemische ontwormingsmiddelen afgewaardeerd. Dat kost geld. De afwaardering is van kracht tijdens de ontwormingskuur, die zo’n vijf tot zeven dagen duurt. Daarna geldt nog een wachttijd van 48 uur.

Alternatieve ontwormingsmiddelen – zoals kruidenmixen – zijn duur en hebben een mindere werking. Biologische ondernemers stellen een ontwormingskuur nu langer uit, met alle gevolgen van dien. In de praktijk komt het erop neer dat veel biologische leghennen niet meer voldoende zijn beschermd tegen wormen. “De biologische sector staat bekend om het dierenwelzijn. Het schuurt om als biologische leghennenhouder beslissingen te moeten nemen die indruisen tegen het dierenwelzijn”, zo zegt De Koning.

Wintergarten telt niet meer mee voor staloppervlak

Sinds begin dit jaar telt de overdekte uitloopruimte bij bio niet meer voor het staloppervlak. Dat kan grote gevolgen hebben voor de stalbezetting. Om hetzelfde aantal kippen te mogen houden, werken veel biologische leghennenhouders in hun wintergarten nu met een binnenklimaat. Zij laten de uitloopluiken dag en nacht open staan. “Ventilatie wordt natuurlijk een uitdaging. De impact verschilt per locatie en is onder meer afhankelijk van de ligging en de invloed van de wind. Sommige bedrijven kunnen tegen relatief lage kosten stalaanpassingen doen”, zegt De Koning.

Ze komen tekort. We zien kale dieren en natte mest

Het wegvallen van de derogatie, worstelen met ontwormen en een wintergarten die niet meer meetelt voor de bezetting: er wordt het nodige gevraagd van het ondernemer- en vakmanschap van biologische leghennenhouders. “We worden opgescheept met kostprijsverhogingen, die niet worden betaald”, zegt De Koning. Volgens de BPV-voorzitter is het zaak om biologische legpluimveehouders juist te stimuleren en niet te demotiveren. “Men heeft de mond vol van biologisch en duurzaam boeren, maar het wordt zo wel een grote uitdaging. Bij sommige ondernemers is het arbeidsplezier simpelweg een stuk minder geworden nu zij een koppel kale kippen hebben.”

De Koning – die zelf 20.000 biologische leghennen houdt – heeft tegen relatief lage kosten zijn wintergarten aangepast. Daardoor hoeft hij niet terug qua bezetting. De BPV-voorzitter blijft biologische leghennen opzetten. “Als ondernemer denk je er natuurlijk weleens over na om over te schakelen. Maar dat doe ik niet zomaar. Het houden van biologische hennen is uitdagend, maar er is een goede markt voor de eieren. Bovendien: in een vraagmarkt kun je als biologische leghennenhouder overal terecht, maar in een tegenvallende markt is het lastiger om weer terug te gaan naar bio.”